Mavzu: Sportchini tayyorlashning ilmiy nazariy taxlili. Reja

Mikrosikllar tuzilmasi. Musobaqa mikrosikllari musobaqalar jadvali va ularga bevosita olib keluvchi shart-sharoitlar bilan belgilanadi. Tayyorlov davrining ikkinchi bosqichida bu mikrosikllarning barcha detallari hamisha ham qayta tiklanavermaydi. Aslida musobaqalar rejimi optimal mashg‘ulot rejimidan qancha kam farq qilsa, uni tayyorgarlik jarayonida shuncha to‘liqroq va tezroq tiklab olish mumkin. Umuman shuni aytish kerakki, tayyorgarlik sharoitining musobaqa sharoitlariga muvofiqligi hamisha ham musobaqa sharoitlarini aynan ko‘chirish degan ma’noni anglatavermaydi. Tayyorgarlikni qiyinlashtiradigan sharoitlar mazkur sharoitga o‘tish uchun qanchalik zarur bo‘lsa, faqat shuncha va tayyorgarlikning yakuniy natijasiga salbiy ta’sir etmaydigan darajadagina kiritiladi. Bundan tashqari, musobaqaning bir qator o‘zgaruvchan sharoitlari (raqibning o‘ziga xos xususiyatlari, birinchilik o‘tkazish tartibidagi ba’zi bir xususiyatlar, ob-havo sharoitlari va hokazolar) kutilmaganda paydo bo‘ladi. Sportchida xilma-xil sharoitlarda o‘z kuchini samarali tarzda ishlata bilish qobiliyati bo‘lishi kerak. Buning uchun tayyorgarlik sharoiti tegishlicha variativ (o‘zgaruvchan) bo‘lishi kerak.

Sport mashqining maxsus tayyorgarlik bosqichini boshqacha qilib musobaqa oldi bosqichi deb ham atash mumkin. Chunki u bevosita musobaqa davriga ulanib ketadi. Bu bosqichda qo‘lga kiritiladigan sport formasini «boshlang‘ich» deyish mumkin: keyinchalik uning darajasi ortib boradi, bunda uning ayrim komponentlari (ayniqsa, taktik tayyorgarlik) navbatdagi musobaqalarning ixtisoslashishiga qarab o‘zgaradi.

Tayyorgarlik davrining funksiyasi bajarilganini ko‘rsatuvchi mezon sifatida mashqning bundan oldingi siklida erishilgan natijadan yaxshiroq natija yoki shu darajaga yaqinroq ko‘rsatkich xizmat qilishi mumkin. Sport natijalari aniq miqdor xarakteristikasiga ega bo‘lmagan sport turlari uchun umumiy tayyorgarlik (birinchi bosqichda) va maxsus tayyorgarlik (ikkinchi bosqichda) me’yorlarini bundan avvalgisining tegishli me’yorlariga qaraganda ortiqroq bajarilishi mezon bo‘ladi.