2.2. KOMPOZITORNING O’LIMI VA OMMAVIY MA’DANIYAT
Vena markaziy qabristonidagi Betxovenning qabri, Avstriya
Biroq, Betxovenning mashhurligi shunchalik katta ediki, hukumat unga tegishga jur'at etolmadi. Karlik bo'lishiga qaramay, bastakor nafaqat siyosiy, balki musiqiy yangiliklardan ham xabardor bo'lib kelmoqda. U Rossinining operalaridagi partiyalarni o'qiydi (ya'ni ichki qulog'i bilan tinglaydi), Shubertning qo'shiqlari to'plamini ko'zdan kechiradi, nemis bastakori Veberning "Sehrli otishma" va "Evraniy" operalari bilan tanishadi. Venaga etib kelgan Veber Betxovenga tashrif buyurdi. Ular birgalikda nonushta qilishdi va Betxoven, odatda marosimga qarshi bo'lib, mehmoniga murojaat qildi.
Uning ukasi vafot etganidan so'ng, bastakor o'g'lini boqishni o'z zimmasiga oldi. Betxoven jiyanini eng yaxshi maktab-internatlarga joylashtiradi va shogirdi Karl Cerniga u bilan musiqa o'rganishni topshiradi. Bastakor bolani olim yoki rassom bo'lishini xohladi, lekin uni san'at emas, balki kartalar va billiardlar o'ziga jalb qildi. Qarzga mixlanib, u o'z joniga qasd qilishga uringan. Ushbu urinish katta zarar keltirmadi: o'q faqat bosh terisini biroz tirnab tashladi. Betxoven bundan juda xavotirda edi. Uning sog'lig'i keskin yomonlashdi. Bastakor og'ir jigar kasalligini rivojlantiradi.
Betxovenning dafn marosimi
U rassom edi, lekin ayni paytda inson, so'zning eng yuqori ma'nosida odam edi ... U haqida hech kim kabi gapirish mumkin emas: u juda zo'r ish qildi, unda hech qanday yomon narsa yo'q edi.
O'qituvchi
Betxoven Bonnda musiqa saboqlarini berishni boshladi. Uning Bonn shahridagi shogirdi Stefan Breynning kunlarining oxirigacha bastakorning eng sodiq do'sti bo'lib qoldi. Braining Betxovenga Fidelio librettosini qayta ishlashda yordam berdi. Venada yosh grafinya Juliet Gikkardi Betxovenning shogirdi bo'ldi. Juliet Brunsviklarning qarindoshi edi, uning oilasida bastakor ayniqsa tez-tez uchraydi. Betxovenni shogirdi olib ketgan va hatto uylanish haqida o'ylagan. U 1801 yil yozini Vengriyada, Brunsvik mulkida o'tkazdi. Bitta farazga ko'ra, aynan shu erda Sonataning Sonatasi yaratilgan. Bastakor uni Julietga bag'ishlagan. Biroq, Juliet uni iste'dodli bastakor deb hisoblab, undan Graf Gallenbergni afzal ko'rdi. Tanqidchilar graf yozuvlari haqida Motsart yoki Cherubinining qaysi bir asaridan u yoki bu musiqani qarz olganligini aniq ko'rsatib berishlarini yozdilar. Tereza Brunsvik ham Betxovenning talabasi bo'lgan. U musiqiy iste'dodga ega edi - u pianinoda chiroyli o'ynagan, qo'shiq aytgan va hatto dirijyorlik qilgan.
Mashhur shveytsariyalik o'qituvchi Pestalozzi bilan uchrashib, u o'zini bolalar tarbiyasiga bag'ishlashga qaror qildi. Vengriyada Tereza kambag'al bolalar uchun xayriya bog'chalarini ochdi. O'limiga qadar (Tereza 1861 yilda katta yoshda vafot etdi), u tanlagan ishiga sodiq qoldi. Betxoven Tereza bilan uzoq muddatli do'stlik qilgan. Bastakor vafotidan so'ng, "O'lmas sevgiliga maktub" deb nomlangan katta xat topildi. Maktubning manzili noma'lum, ammo ba'zi tadqiqotchilar Tereza Brunsvikni "o'lmas sevgilisi" deb hisoblashadi.
Betxovenning shogirdi Germaniyaning eng yaxshi pianinochilaridan biri Doroteya Ertman ham bo'lgan. Uning zamondoshlaridan biri u haqida shunday dedi:
Baland, ko'rkam qiyofa va chiroyli, animatsion chehrada mendagi qiziqish uyg'otdi ... keskin umidlar uyg'otdi va shu bilan birga Betxovenning sonatasini ijro etishi meni hech qachon bo'lmaganidek hayratga soldi. Men hech qachon eng katta virtuozlar qatorida samimiy mehr bilan bunday kuch kombinatsiyasini uchratmaganman.
Ertman Betxoven asarlarini ijro etishi bilan mashhur edi. Bastakor unga Sonataning 28-sonini bag'ishladi, Doroteyaning farzandi vafot etganini bilgach, Betxoven u uchun uzoq vaqt o'ynadi.
XULOSA
Xulosa qilib aytganda biz sizlarga Betxoven hayoti haqida ba'zi qiziqarli faktlar aytaman Betxovenning shogirdi Germaniyaning eng yaxshi pianinochilaridan biri Doroteya Ertman ham bo'lgan. Uning zamondoshlaridan biri u haqida shunday dedi:
Baland, ko'rkam qiyofa va chiroyli, animatsion chehrada mendagi qiziqish uyg'otdi ... keskin umidlar uyg'otdi va shu bilan birga Betxovenning sonatasini ijro etishi meni hech qachon bo'lmaganidek hayratga soldi. Men hech qachon eng katta virtuozlar qatorida samimiy mehr bilan bunday kuch kombinatsiyasini uchratmaganman.
Kurs ishimizning boblarida biz pedagogik yangiliklardan foydalanishga harakat qildik. Kurs ishini maqsad va vazifalarini yoritib berildi qisqa umr ijodiy faoliyatga boy bo’lib o’tganligini va uning umri davomida qilgan ishlari ijodlari samaralarini biz to’liq o’zimizga katta xulosalar oldik.
Betxoven umri davomida juda kata ishlar qilganiga kurs ishi yozib guvoh bo’ldim.
Betxoven o’zinig qisqa umri davomida ko’p kompozitorlarni uchratdi va ulardan bilmaganini o’rganib oldi.
Kompozitorning oydin sonatasini o’zim ham chalganman kompozitor bu asarlarda o’z dunyosi o’z fantaziyalarini qo’shib bastalagan,kuyni chalgan paytim o’sha asrlarga sayohat qildim bu kuy go’yo eyfariya xisini bag’shida etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |