Mavzu: Qora Zirk

Mavzu: Qora Zirk

• ZIRKDOSHLAR OILASI– BERBERIDACEAE Bu oilaning vakillari turli xil hayotiy shakllarga ega bo‘lib, bir va ikki pallali o‘simliklarning belgilarini o‘zida mujassam etgan. Barglari oddiy va murakkab, ketma-ket joylashgan. Gullari to‘g‘ri, asosan ikki jinsli, yakka yoki shingil to‘pgulga yig‘ilgan. Gulqo‘rg‘on qismlari doira bo‘lib joylashgan. Zirkdoshlar oilasiga 12 avlod, 200 tur kiradi. O‘zbekistonning tog‘li yerlarida 3 avlod, 8 turi uchraydi. Shundan 4 turi bizda ekib o‘stiriladi.

• Zirk avlodi-Berberis Zirk avlodi vakillari barglari doimiy yashil yoki to‘kiladigan tikanli butalardir. Gullari sariq, cho‘ziq yoki soyabonsimon, ba’zan murakkab shingil to‘pgulda joylashgan. Kosachabargi, tojbargi va changchilari 6 ta dan doira shaklida joylashgan. Tojbarglari kosachabarglardan qisqaroq bo‘lib, ostida 2 ta shiradon bezlari mavjud. Mevasi bir yoki ko‘p urug‘li, qizil, ko‘k va qoraga o‘xshash rangli rezavor meva. Zirklar entomofil o‘simliklardir. O‘zbekistonda tog‘li hududlarida qora zirk- B. oblonga va qizil zirk B. nummularia turlari keng tarqalgan

• Oddiy zirk B. vulgaris bilan tunberg zirki B.thunbergii manzarali o‘simlik sifatida ekib o‘stiriladi. Zirk o‘simligi zang zamburug‘ining oraliq xo‘jayini hisoblanadi. Zirk o‘simligi bargidan tayyorlangan damlamalar ginekologiyada bachadon muskullarini tonusini ko‘tarish, qon ketishini to‘xtatish uchun va o‘t haydovchi vosita sifatida ishlatiladi.
• Ildizidan olingan berberin alkaloidining tuzi tibbiyotda surunkali gepatit, gepatoxoletsistit, xoletsistit va o‘t pufagi toshi kasalliklarini davolashda ishlatiladi

• Foydalanilgan adabiyotlar.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. Mustafaev S.M., Ahmedov O’.A. Botanika. – T.: O’zFan, 2006. – 434 b.

2. Mustafaev S.M., Ahmedov O‘.A., Mustafaeva M.S., YUlchieva M.T. Botanika. – T.: «TAFAKUR BO‘STONI» MCHJ bosmaxonasi, 2012. – 202 b.

3. Pharmaceutikal Botany, Text-Books for students of pharmacy and science.- Published by Forgotten books, 2013. –15 p.

• 4. V. Ch. Evans. Farmakognoziya. –Edinburg, London Nyu– York, Filadelfiya, Sidney, Toronto (16 nashr).- Saunders Elsevier Limited, 2009.