Sensorlar, sensorlarning turlari va sensorlarga asoslangan tizimlar



Download 265,5 Kb.
Sana15.04.2022
Hajmi265,5 Kb.
#553612
Bog'liq
3.Annazarova (2)


SENSORLAR , SENSORLARNING TURLARI VA SENSORLARGA ASOSLANGAN TIZIMLAR
Annazarova Barno Rustamovna
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Urganch filiali 1-bosqich magistranti
3-sho`ba. +998996689560
Annotatsiya: Maqolada bugungi kunda ma`lumotlarni yig`ish uchun ishlatiladigan eng keng tarqalgan va mashhur sensorlar bayon qilindi. Sensorlarning eng keng tarqalgan turlarini ishlashning asosiy printsipi, sanoat va fanda sensorlar ahamiyati.
Kalit so`zlar: kimyoviy sensor (datchik), elektrokimyoviy sensor, termistor sensor, biosensor, optik kimyoviy sensor, o`rnatilgan optik sensor, lazer radiatsiya, ekologik qurilmalar, ma`lumotlarni qayta ishlash.


Sensorlar turli tizimlarning holati haqida ma`lumot qabul qilish, ro`yxatdan o`tkazish, qayta ishlash va uzatish imkonini beradi. Bu o`rganilayotgan tizimning fizik tuzilishi, kimyoviy tarkibi, shakli, holati va dinamikasi haqida ma`lumot bo`lishi mumkin.
Har xil turdagi sensorlar mavjud. Ularning ishlash tamoyillari ma`lum fizik yoki kimyoviy hodisalar va xususiyatlarga asoslanadi.[1]
Bularga misollar taniqli harorat sensorlari, radarlar, eko-sounderlar, radiatsiya darajasi o`lchovchi sensorlari,bosim sensorlari va boshqalar bo`lishi mumkin.
Sensorlar, shuningdek, signal konvertori sifatida ham tanilgan, bu-zamonaviy ma`lumotlarni yig`ish tizimlarining qurilish bloklaridan biridir. [2]
Signal konvertori - kontaktsiz sensorni moslashtiruvchi moslama bo`lib, u mavjud sensorning chiqish signalini yuk pallasini o`zgartirmasdan har qanday turdagi chiqish signaliga aylantirish imkonini beradi.(1-rasm)
1-rasm. Sensor- zamonaviy tizimlarida o`lchov zanjiridagi dastlabki ma`lumotlarni yig`ish bo`g`inidir. [3]
Sensor - bu atrof-muhitdagi o`zgarishlarni aniqlaydigan va ular haqidagi signallarni boshqa tizimning chiqish kanallariga uzatuvchi qurilma. Sensor fizik hodisani o`qiladigan shaklga aylantiriladigan yoki o`qish va keyingi ishlov berish uchun uzatiladigan o`lchanadigan analog kuchlanishga (yoki raqamli signalga) aylantiradi. [2]
2-rasm. Sensorlarning ko`plab turlari mavjud. [4]

Turli xil fizik hodisalarni o`lchash uchun turli xil sensorlar ishlab chiqilgan:



  • Termoparlar, RTDlar va termistorlar: haroratni o`lchash uchun

  • Deformatsiya o`lchagichlar: ob`ektning deformatsiyasini o`lchash uchun, masalan, bosim, kuchlanish, og`irlik va boshqalar.

  • Og`rlik (yuk) sensorlari: og`irlik va yukni o`lchash uchun

  • LVDT sensorlari: masofadagi siljishni o`rganish uchun

  • Akselerometrlar: tebranish va zarba kuchlarini o`lchash uchun

  • Mikrofonlar: tovush to`lqinlarini yozib olish uchun

  • Oqim o`tkazgichlar: o`zgaruvchan va doimiy tokni o`lchash uchun

  • Kuchlanish transformatorlari: yuqori kuchlanish potentsiallarini o`lchash uchun

  • Optik sensorlar: yorug`likni aniqlash, ma`lumotlarni uzatish va an`anaviy sensorlarni almashtirish uchun

  • Kamera sensorlari: bitta uzluksiz ikki o`lchamli tasvirni olish uchun

  • Raqamli sensorlar: raqamli hisoblash, chiziqli va aylanishli kodlash, pozitsiyani o`lchash va boshqalar uchun.

  • Joylashuv sensorlari (GPS): GPS, GLONASS va boshqa sun`iy yo`ldosh joylashishni aniqlash tizimlari ma`lumotlari asosida geografik koordinatalarni yozib olish uchun.

Sensorlar diyarli har bir soxaga keng ko`lamda kirib bormoqda. Texnologiya rivojlanmoqda, sensorlar yaxshilanmoqda, aniq va takrorlanadigan o`lchovlarni amalga oshirishning yangi, samaraliroq usullari izlanmoqda. Sensorlardan foydalanish texnologiyasi doimo rivojlanib bormоqda. Maqolada ushbu keng mavzuning faqat kichik bir qismiga to`xtalib o`tilingan. Hozirgi kunda juda ko`p turli xil sensorlar mavjud, jumladan masofani o`lchash uchun aks ettirilgan ultratovush
to`lqinlaridan foydalanadigan ultratovushli sensorlar, gazlar va bug`larni aniqlaydigan kimyoviy sensorlar va boshqalar to`lqinlaridan foydalanadigan ultratovushli sensorlar, gazlar va bug`larni aniqlaydigan kimyoviy sensorlar va boshqalar. Sensorlardan yanada kengroq foydalanish uchun zamonaviy va qulay usullari izlanmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:

  1. “ЖУРНАЛ РАДИОЭЛЕКТРОНИКИ” N 3, 2009

  2. https://dewesoft.com/ru/daq/what-is-a-sensor#types-of-sensors 07/04/2022

  3. (https://dewesoft.com/upload/news/daq/what-is-daq/daq-system-shceme.jpg) 07/04/2022

  4. https://www.technosphera.ru/lib/book/320 07/04/2022

  5. https://www.electronicshub.org/wp-content/uploads/2017/11/Types-of-Sensors-Featured-Image-1280x720.jpg 07/04/2022

  6. « Датчики » Шарапов В.М.,Полищук Е.С., Кошевой Н.Д.,Ишанин Г.Г., Минаев И.Г., Совлуков А.С. /Под общ. ред. Шарапова В.М., Полищука Е.С.

  7. «Современные датчики» Фрайден Дж

Download 265,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish