«botanika» fanidan «Manzarali o’simliklarning hayotiy shakllari» Bajaruvchi: 3-bosqich talabasi Rasulova Gulasal

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ABDULLA QODIRIY NOMIDAGI
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
SIRTQI(MAXSUS SIRTQI) BO’LIM
TABIIY VA ANIQ FANLARDA MASOFAVIY
TA’LIM KAFEDRASI

BIOLOGIYA O’QITISH METODIKASI YO’NALISHI

«BOTANIKA» FANIDAN
«Manzarali o’simliklarning hayotiy shakllari»


Bajaruvchi: 3-bosqich talabasi Rasulova Gulasal
Kurs ishi Tabiiy va aniq fanlarda masofaviy ta’lim kafedrasida bajarildi.
Ilmiy rahbar: O.Xurramov
Jizzax – 2022
Mundareja
KIRISH
ASOSIY QISM
1.Manzarali o’simliklar haqida tuchuncha.
2.Manzarali o’simliklarning hayotiy shakllari.
3.Manzarali daraxtlar.
4.Manzarali o’t o’simliklar
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

KIRISH
Manzarali oʻsimliklar— kishilarning estetik ehtiyojlarini qondirishda foydalaniladigan turli oilalarga mansub madaniy va yovvoyi oʻsimliklar guruhi. Manzarali oʻsimliklar shahar va qishloqlarni koʻkalamzorlashtirish, istirohat bogʻlari, ijtimoiy, ishlab chiqarish binolari va turar joylarni bezatish, guldastalar yasash uchun oʻstiriladi. Chiroyi, barglari, gullari, mevalari rangi, tanasining gʻaroyib shakllari (shoxlari osilgan, soyabonsimon, ustunsimon) bilan tavsiflanadi.

Manzarali o'simliklar-o'simliklar, odatda, va ko'pincha bog'lar va dam olish uchun mo'ljallangan shahar va qishloq joylarda yoki xizmat ko'rsatish, ishlab chiqarish va turar-joy binolari dizayni uchun yetishtiriladigan o’simliklar. Dekorativ o'simliklarni etishtirish faoliyati dekorativ bog'dorchilik deb ataladi. Ayrim dekorativ o'simliklar Akvarium o'simliklaridir. Yopiq sun'iy suv havzalarida, shu jumladan dekorativ akvariumlarda ekotizimni modellashtirishning tavsifi sifatida o’stiriladi.
Ko’pchilik manzarali o'simliklar gullash uchun o'stiriladi (bog'dorchilik va gulchilik), boshqalar — barglari uchun,( uning turli ranglari uchun), shu jumladan, (manzarali va bargli), yoki ignalar, meva (manzarali va mevali), kamdan-kam hollarda-qobig'I uchun ekib o’stiriladi.
Dekorativ bog'dorchilikda muhim ahamiyatga ega bo'lgan o'simlik shakli va uning o'lchamlari muhim hisoblanadi. Ba'zi hollarda o'simlikning boshqa diqqatga sazovor xususiyatlari dekorativ bo'lishi mumkin, masalan, soqolli qayin qobig'i (Euonymus verrucosa) yoki kaktus tikonlari.Dekorativ o'simliklar tafakkuri, odatda, go'zallik tuyg'usini keltirib chiqaradi. Bu ularning asosiy maqsadi. Bundan tashqari, ko'plab dekorativ o'simliklar amaliy, kundalik maqsadga ega: chiroyli gullab-yashnayotgan do'lana turlarining chakalaklari to'siq sifatida ishlatiladi; ko'plab dekorativ va bargli uzumlar soyani yaratishi yoki yomon uy-joylarni yashirishi mumkin. Ba'zi dekorativ o'simliklarning qismlari oziq-ovqat uchun ishlatilishi mumkin (olma mevalari, kuzning Krokus stamenslari , za'faron, yalpiz barglari va boshqalar). Shuningdek, dori-darmonlar (rosehips mevalari) yoki kosmetika (lavanta) uchun xom ashyo sifatida.Manzarali o'simliklar keng peyzaj aholi punktlari, landshaft va fitodizayn ishlatiladi.Odatda, manzarali o'simliklar yaqindan e'tibor va g'amxo'rlik bog'bon yoki uy bekasi talab qiladi. Qiziqarli raqamlarni yaratish uchun ishlatiladigan shamshir, qattiq, doimiy sochlarsiz, yoqimsiz, noqulay ko'rinishga ega. To'g'ri parvarish qilinmasa o’simliklarimiz nobud bo’ladi yoki manzara hosil qilmaydi.
Bir qator belgilariga, mos, hayot shakliga koʻra — daraxtlar, butalar, chala butalar, oʻt oʻsimliklarga, poyasi shakliga koʻra, tik oʻsadigan, ilashib oʻsadigan, pastak, yoyilib oʻsadigan, osilib oʻsadigan va boshqalarga boʻlinadi. Mazarali o’simliklar biologik xususiyatlari hamda agrotexnika talablariga qarab: daraxt va butalarga, koʻp yillik, ikki yillik, bir yillik, boshoqsosh (gʻallagulli), piyozli va boshqa oʻsimlik guruhlariga boʻlinadi. Manzarali daraxt va butalarga yaproqli, igna bargli, doim yashil va barg toʻkuvchi oʻsimliklar kiradi. Xiyobon, koʻchalarga, hovuz va koʻl boʻylariga eman (dub), kashtan, chinor, akatsiya, oq qayin, majnuntol, terak, sarv, oq qaragʻay, shamshod, doʻlana, archa; shiy-pon va ayvon tevaragiga ilashib o’suvchilar tok, chirmoviq, butalardan atirgul, siren va boshqa ekiladi. Koʻp yillik Manzarali oʻsimliklarga istirohat bogʻlari, xiyobonlarda oʻstiriladigan sergul, serbarg va manzarali mevali o’simliklar kiradi. Iliq iqlimli mamlakatlarda koʻp o’simliklarning qishda ochiq dalada qoladigan va koʻchirib olib, issiqxonada saqlanadigan xillari bor Baʼzi koʻp yilliklar iqlimi sovuq mintaqalarda bir yillik oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. Ular bahorda ildiz, ildizpoya, ildizmeva, piyozchasidan oʻstiriladi. Koʻp yillik oʻsimliklar bir yerda 3—5 yil va undan ortiq o’sadi. Qalamchasi va urugʻidan koʻpaytiriladi. Ikki yillik Manzarali oʻsimliklar xushmanzara gulli oʻsimliklar boʻlib, birinchi yili to’pbarg , ikkinchi yili gulli va mevali poya hosil qiladi. Bu guruhga, shuningdek, ikki yillik sifatida o’stiriladigan baʼzi ko’p yillik oʻsimliklar ham kiradi. Bulardan, asosan, gulzor barpo etishda foydalaniladi. Bir yillik Manzarali oʻsimliklarga urug’idan ekiladigan va o’suv davri bir yil davom etadigan oʻsimliklar, birinchi yili gullaydigan, lekin sovuqqa chidamsiz oʻsimliklar ham kiradi (mas, geliotrop, itogʻiz, funksiya, lobeliya va boshqalar).
Bir yillik oʻsimliklarga chiroyli gullaydigan, naqsh barglilar, "gilam" hosil qiladigan, novdalari osilib turadigan va boshqa oʻsimliklar guruhi kiradi. Iliq iqlimli hududlarda koʻpchilik bir yillik oʻsimliklar vegetatsiya davrini uzaytirish va erta gullashi uchun mart— aprelda parnik va oranjereyalarga ekiladi, soʻngra ochiq yerga kuchiriladi, ayrimlari toʻgʻridan-toʻgʻri ochiq yerga ekiladi. Bularga qoʻqongul, xinagul, tirnoqgul, koʻknorgul, nastursiya, petuniya, tamakigul, baxmalgul, ipomeya va boshqa kiradi. (Gʻalla gulli ) boshoqdoshlarga mansub boʻlib, gulchilikda guldastalar tayyorlashda foydalaniladi.
Maysazorlarga yakka va guruhlab ekishda baland oʻsadigan, gulzor chetlariga va guruxlab ekishda past oʻsadigan gʻallagulli oʻsimliklardan foydalaniladi. Piyozli Manzarali oʻsimliklar piyozguldoshlar va chuchmomaguldoshlarga mansub boʻlib, manzarali bogʻdorchilikda koʻpaytiriladi. Bularga boychechak, lola, nargis, giatsintlar, piyozgul va boshqa kiradi. Asosan, piyozchalaridan koʻpaytiriladi.
Manzarali oʻsimliklar urugʻi, koʻchatlari, qalamchalari manzarali bogʻdorchilik xo’jaliklarida yetishtiriladi, yangi manzarali o’simliklarni madaniylashtirish va ularni tarqatish bilan botanika bogʻlari shugʻullanadi (yana q. Gulchilik).
Hayot shakli“ tushunchasi. 1884-yilda daniyalik botanik E. Varming tomonidan taqdim etilgan "hayot shakli" atamasi, hayot shakli o'simlikning ko'rinishi (gabitus) va uning strukturasining xususiyatlari, o'simlikning genotipining o'zaro ta'siri va tashqi muhit sharoitlari natijasida yuzaga keladi.
I. G. Serebryakov (1962) hayot shaklini o'simlik guruhlarining gabitus (tashqi ko'rinishi) atrof-muhit sharoitlariga moslashish ifodasi sifatida o'sish va rivojlanish natijasida ontogenezda yuzaga keladigan tarixiy sharoitda shakllangan bir xil deb tushunadi.
Barcha o'simliklarni: daraxtlar, butalar, yarim butalar, lianalar, otsu o'simliklariga bo'linadi.
Hayotiy shakliga ko’ra manzarali o’simliklar quydagi guruhlarga bo’linadi;
Hayot shakliga koʻra:
Daraxtlar
Butalar
Chala butalar
Lianalar
Oʻt oʻsimliklar
bir yillik
ikki yillik
ko’p yillik

Poyasi shakliga koʻra:

Tik oʻsadigan
Ilashib oʻsadigan
Pastak
Yoyilib oʻsadigan
Osilib oʻsadigan va boshqalarga boʻlinadi.

Biologik xususiyatlari hamda agrotexnika talablariga qarab:

Daraxt va butalarga,
koʻp yillik,
ikki yillik
bir yillik,
gʻallagulli,
piyozli va boshqa oʻsimlik guruhlariga boʻlinadi
Daraxtlar-asosiy tanasi va kuchli rivojlangan ko'p yillik filiallari bilan katta o'simliklar, balandligi 2-5 m. dan 100 m yoki undan ko'p (olma, o'rik, qarag'ay, qoraqarag'ay, eman, qayin va boshqalar turlari).
Daraxtlar-asosiy magistral faqat o'simliklarning hayotining dastlabki yillarida ifodalanadi. Keyin 0,8-1 dan 5-6 m (zirk, lilac, chubushnik) gacha bo'lgan balandliklarda, uxlab yotgan buyraklardan kelib chiqqan, unga teng yoki undan ham kuchli havo ustunlari (skelet oqlari) orasida yo'qoladi.

• 
  - Yarim buta-yarim yog'och o'simliklar, ularning uzunligining katta qismida cho'zilgan kurtaklar har yili otsu bo'lib qoladi va o'ladi. Faqat er osti oqlari bazal qismlari saqlanib qoladi va pishib etiladi (shuvoq, astragal, zira, droka turlari). Yarim butalar, shuningdek, kurtaklar to'liq yog'ochlangan malina, böğürtlen turlarini ham o'z ichiga oladi, lekin faqat ikki yil yashaydi.
  
• 
  - Lianalar -ularning balandligi o'sishi uchun (uzum, aktinidiya, Lemongrass) qo'llab-quvvatlanishi kerak bo'lgan moslashuvchan beqaror jarohatlangan o'simliklar. 
  
• 
  - Otsu o'simliklar (o’tchil o’simliklar)- vegetatsiya davrining oxirida vafot etgan er osti qismlari mavjud bo’lgan o’simliklar.
  
• 
  Butalar-asosiy o'qi faqat ontogenez boshida bo'lgan yog'ochllashgan o'simliklar. Ularning uzunligi 50-60 sm dan 2-3 m balandlikgacha boradigan , ota-o'qi bazal qismi uyqu kurtaklari hosil qiladigan, lateral
  
• 
  havo o’qlari bilan o'zgartiriladigan o’simliklar
  
• 
  Yillik-mavsum davomida ular urug'lardan o'sadi va mevadan keyin o'ladi. Bahor yillik rivojlanish davri bir yil ichida amalga oshiriladi. Qishki o'simliklar kuzda urug'lardan o'sib chiqadi, ular rozetka shaklida qishlaydi va kelgusi yilning bahoridan gullaydi, meva beradi va o'ladi. Bog ' kompozitsiyalarida yillik – antirrinum, Verbena, Kastor kabi etishtiriladigan ko'p yillik o'simliklar keng qo'llaniladi.
  
• 
  Ularning assortimenti kengayib bormoqda, shuningdek, ranglar palitrasi va ko'plab navlarning shakllari. Turli ranglarning yorqin ranglarini talab qiladigan murakkab rang sxemalari uchun ajralmas. Haqiqiy yillik o'simliklar ko'pincha o'z-o'zidan ekish bilan davom etadi, ba'zan esa bog'larni yopishadi.
  
• 
  ephemers-cho'llarning aholisi, odatda, bir necha hafta davom etadigan qisqa muddatli rivojlanish davri bilan yillik. Ephemeroid – bog'lar muddati va rang-barang gullash ko'p yillik da ularga o'xshash yetishtirilgan.
  
• 
  Ikki yillik-ikki yil yashaydi. Birinchi yilda urug'dan barglarning rozetkasi va ildiz ildizlari bilan qisqartirilgan kurtaklar rivojlanadi, ikkinchisida esa gulzor hosil bo'ladi. Meva so'ng, ikki yillik o'ladi. Ba'zi o'simliklar yillik, keyin ikki yillik bo'lishi mumkin – binafsha, ko'knor, yoki ikki yillik, keyin ko'p yillik – arpa Grivnası, chinnigullar.
  
• 
  ko'p yillik-ko'p yillik er osti organlari bilan har yili nobud bo'lgan er osti kurtaklar bilan. Ular hayot shakllarining ko'plab guruhlariga bo'linadi.
  

Lianalar (frans. liant, her — bogʻlanish) — oʻsimliklar, qoyalar va boshqa narsalarga chirmashib oʻsadigan butasimon yoki oʻtsimon oʻsimliklar guruhi. Bunday oʻsimliklar yorugʻlikka intilib uchidan tez usadi va atrofidagi daraxtlarga oʻralib, koʻpincha ularni nobud etadi. Asosan, tropik oʻrmonlarda (2000 turi) oʻsib, changalzorlar hosil qiladi. Oʻzbekistonda manzarali lianalar va xmel, yovvoyi tok, aktinidiya, tekomiya firialis, kapliforiya va boshqalar ekib o’stiriladi oʻsadi.
MANZARALI DARAXTLAR
Fir Pixtasi Пихта (Abies)
Fir pixtasi (Abies)-- qarag'ay oilasiga tegishli. Rossiyada bunday o'simlikning nomi "Fichte" nemis so'zidan kelib chiqqan bo'lib, u "qoraqarag'ay"degan ma'noni anglatadi. Tabiiy sharoitda, Shimoliy yarim sharning mo " tadil, subtropik va tropik hududlarida, shuningdek Meksika, Gvatemala, el Salvador va Gondurasda ko'rish mumkin. Ko'pincha qarag'ay, sidr yoki qoraqarag'ay bilan yonma-yon, ignabargli o'rmonlarda o'sishni afzal ko'radi. Va bunday daraxt aralash va ba'zan bargli o'rmonlarda uchraydi. Ushbu tur turli xil o'simliklarning taxminan 50 turini birlashtiradi, ular orasida yarim metrli butalar va daraxtlar bor, ularning balandligi 80 metrga yetishi mumkin. Ayni paytda bog'lar va bog'lar, shuningdek, bog ' joylari bilan bezatilgan dekorativ fir juda mashhur. Fir ekishdan oldin, uning kamchiliklari haqida bilib olishingiz kerak: past sovuqqa chidamlilik, gaz, tutun va haddan tashqari quruq havoga nisbatan chidamlilik.

Pixta Дерево ель (Picea)
Pixta daraxti ---(Picea) qarag'ay oilasining vakili. Ushbu tur 40 turlarini birlashtiradi. Ushbu o'simlikning lotin nomi "qatron" deb tarjima qilingan "pix"so'zidan kelib chiqqan. Va bu turning ruscha nomi slavyan tiliga tegishli so'zdan kelib chiqadi, u "pix"bilan bir xil ma'noga ega. Bu turning eng keng tarqalgan turi-qoraqarag'ali oddiy (Evropa). Shvetsiyaning g'arbiy qismida Fulufielet milliy bog'ida bu turga mansub qoraqarag'ay o'sadi, uning Yoshi 9550 yildan ortiq. Bu yer sayyorasidagi eng qadimgi daraxt tanasi. Ehtimol, har bir kishi bu daraxt yangi yil va Rojdestvo asosiy ramzi hisoblanadi, deb biladi.

Tog’ archasi
Можжевельник скальный
(Juniperus scopulorum)
Tog’ archasi(Juniperus scopulorum) archadoshlar oilasiga tegishli archa turlarining bir qismidir. Tabiatda bunday o'simlik Kanadada (Alberta va British Columbia janubi-g'arbiy qismida), AQShda (Texasning g'arbiy qismida, Oregon shtatida va Arizona shimolida), shuningdek Shimoliy Meksikada uchrashishi mumkin. Dengiz sathidan 1200-2700 metr balandlikda Toshloq tog'larda o'sishni afzal ko'radi. Ushbu turdagi archa nisbatan kam uchraydi.

Tuya Tуя Thuja
Tuya (Thuja) kabi o'simlik "hayot daraxti"deb ataladi. Bu archa oilasining gymnosperm ignabargli o'simliklar turiga bevosita bog'liq, masalan: Sequoia, sarv, archa, Taxodium va sarvari. Evropa mamlakatlarida Thuja Amerika yoki Sharqiy Osiyodan kelgan. Bunday o'simlikning lotin nomi qadimgi yunon ildiziga ega, ya'ni "tirilish", "qurbonlik"degan ma'noni anglatadi. Bu esa, Tuya nomi bilan bog'lanish va bu o'simlikning ba'zi aromatik jinslari marosim bilan tutatqi sifatida yoqilganligini ko'rsatadi. Ushbu tur 6 turlarini birlashtiradi. Har bir bunday o'simlik o'rtacha 150 yilgacha yashashi mumkin, ammo eski nusxalar mavjud. Bir necha turdagi Tui va bu o'simlikning taxminan 120 navlari ishlab chiqariladi, ular sifat jihatidan farq qiladi, shuningdek, ignalar rangi va ularning tojlari turli shakllarda bo'lishi mumkin. Peyzaj dizaynida bunday o'simliklar soliter yoki guruhda etishtiriladi va ular chegara va xiyobonlar bilan bezatilgan. Bundan tashqari, Tuya himoya qilish uchun javob beradi.

Zarang Kлен остролистный (Acer platanoides)

Zarang (Acer platanoides) yoki Zarang platanolistny yoki Maple platanoid kabi bir daraxt, ko'pincha Evropa va G'arbiy Osiyoda topilgan Zarang bir turidir. Bu o'simlikning Janubiy chegarasi Shimoliy Eronga etib boradi, Shimoliy Skandinaviya, Finlyandiya va Kareliyaning Janubiy viloyatlarida tugaydi. Bunday daraxt bargli va aralashgan o'rmonlarda yolg'iz yoki kichik guruhlarda o'sishni afzal ko'radi.

Tabiatda manzarali daraxtlar juda ko’p bo’lib ular turli xil maqsadlarda foydalaniladi. Sizlarga manzarali o’simliklarninng ayrimlarini rasmlarni tag’dim etaman.

Manzarali o`simliklarga yuqori tuzilishga ega bo`lgan bir, ikki va ko`p yillik o`t-o`simliklar, chala buta va daraxtlar kiradi. Bu o`simliklar o`z navbatida vegetativ va generativ organlardan tarkib topgan. Ularning vegetativ organlariga ildiz, poya va barglari kirib, bu o`simliklarning o`sishi va rivojlanishi uchun zarur. Generativ organlariga esa gullari, mevalari hamda urug`lari kiradi. Vegetativ organlar o`sish, ko`payish xususiyatiga ega bo`lib, generativ organlar esa urug`dan ko`paytirish uchun xizmat qiladi. O`simlik hujayralari protoplazma, tsitoplazma, yadro va vakuola hamda qobiqdan iborat. Protoplazmada plastidalar joylashgan. Protoplazma rangsiz suyuqlik bo`lib harakat qilish xususiyatiga egadir. Uning ichki qismida vakuola joylashgan hamda organik, anorganik moddalar bor. Hujayra yadrosi dumaloq ba`zan cho`ziqroq shaklga ega. Yadro o`simlik hayotida muhim rol o`ynaydi. O`simliklarda kelib chiqishiga ko`ra uch xil ildiz bo`ladi: asosiy, yon va qo`shimcha. Gulchilikda qo`shimcha ildizlar o`ziga xos ahamiyat kasb etadi. Qo`shimcha ildizlar o`simliklarning poya va barglarida hosil bo`lib, bu ko`pchilik manzarali o`simliklar (verbena, gnafalium, binafsha va boshqalar) ning vegetativ ko`payishi uchun asosiy rol` o`ynaydi. Ko`pchilik piyozli gullarda ildizlar va nafaqat piyozining ostki tomonidan balki piyoz ustidan, ya`ni poya asosida hosil bo`ladi. Shuning uchun bunday piyozlarni piyoz usti ildizlari tuproq ichida bo`lishi uchun chuqurroq ekishga to`g`ri keladi.
O`simliklarda tepa va yon kurtaklar bo`lib, tepa kurtaklar poyaning uchki qismida, yon kurtaklar esa barg qo`ltiqlarida joylashadi. Bulardan tashqari, qisqargan novdalarda joylashgan yirik gul hosil qiluvchi kurtaklar hamda bo`g`im oraliqlari uzun bo`lgan novdalarda joylashgan mayda, barg hosil qiluvchi kurtaklar bo`ladi. Tepa kurtak boshqa barcha kurtaklarga nisbatan tez o`sadi. Yon kurtaklar esa qanchalik novdaning pastida joylashsa shunchalik sekin o`sadi. Yon kurtaklarni uyg`otish va ularni o`sishini tezlatish uchun tepa kurtaklar chilpib tashlanadi. Bundan tashqari bu usul o`simlik shox-shabbalarining ko`payishiga
hamda ularga chiroyli shakllar berishda katta ahamiyatga ega. Gul tabiatdan qisqargan novda bo`lib uning shakli o`zgargan barglari (ba`zan gul barglar ham deyiladi) bor. To`liq shakllangan gul odatda yashil rangdagi alohida-alohida yoki qisman birikib o`sgan gul kosacha barglardan iborat bo`lib, bu o`z navbatda himoya vazifasini bajaradi. Gultoji esa xilma-xil rangdagi gultojibarglardan tashkil topgan.
Gulkosa va gultojibarglar birgalikda gul qo`rg`onni tashkil qiladi. Gullarning rang-barang va nafis bo`lishi gulkosa va gultoji barglarning tuzilishiga va rangiga bog`liqdir. Gulda gulkosa va gultoji barglar bo`lsa bunday gullarga murakkab gul qo`rg`onli gullar deyiladi. Oddiy gulqo`rg`onli gullarda bularning ikkalasidan biri ishtirok etadi. Gullarda changchilar soni bir nechta ayrimlarida esa juda ko`p bo`ladi. Kamdan kam hollarda changchilar bir ikkita bo`ladi. Har bir changchi odatda changdondan uning ipidan va bog`lag`ichidan tashkil topgan.
Gulning makaziy qismida urug`chi joylashgan bo`lib u bir yoki bir nechta barglarning qo`shilib o`sishidan hosil bo`ladi. Urug`chi asosan tumshuqchadan, ustunchadan, hamda asosiy qismi hisoblangan tugunchadan tarkib topgan. Tuguncha ichida bir yoki bir nechta urug` kurtaklar joylashib bulardan urug`lar hosil bo`ladi.
Gullarning shakllari gul o`rnida joylashishi gul qismlarining sonlari ularning rang barangliligi o`simliklar olamida gullarning turli tumanligidan dalolat beradi. Chinnigul, lola, lolaqizg`aldoq va boshqa gullarda gul yakka-yakka poyaning uchki qismida joylashadi. Ayrim gullarning guli mayda bo`lib to`p gullarga joylashgan. Hidli no`xat, marvarid gul, shingil tup gulda, savatcha to`p gul esa bo`tako`z, salla gul, kartoshka gul va boshqalarga xosdir.
Xullas manzarali o`simliklar gullarning xilma-xil morfo botanik xususiyatlarga ega bo`lishi kishilarni qadimdan o`zlariga jalb qilib kelgan.
2.1. Manzarali va gulli o'simliklarning guruhlanishi va ularga tashqi muhit omillarining ta'siri