Mavzu: Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot va uning tahlili Reja: Kirish Asosiy qism

2-rasm. Xalqaro standartdagi pul oqimlari hisoboti operatsion faoliyat bo’limi¹⁰
Amortizatsiya va amortizatsiya 63 000. Ushbu tuzatish miqdori qavslarsiz ko'rsatilganligi sababli, bu naqd pul miqdori sof daromad miqdoridan 63 000 dollarga ko'p bo'lishini ko'rsatadi. Sababi, amortizatsiya va amortizatsiya xarajatlari kompaniyaning sof daromadini kamaytirdi, ammo bu kompaniyaning naqd pul qoldig'ini kamaytirmadi. Boshqacha qilib aytganda, 63 000 dollarlik naqd pulsiz xarajatsiz kompaniya naqd pul mablag'larini 230 000 dollarga + 63 000 dollarga ko'targan bo'lardi.
Uskunani sotishdagi yo'qotish 15 000. Bu miqdor qavslarsiz ko'rinadi va shuning uchun kompaniyaning naqd pul miqdori sof daromaddan ko'proq bo'ladi. Sababi, misoldagi korporatsiyasining sof daromadi bu 15 000 dollarlik zarar tufayli kamaygan. Biroq kompaniya 15 ming dollarni to‘lamagan. Shuning uchun u sof daromad miqdoriga qo'shiladi, bu esa operatsiyalardan olingan naqd pulning 15 000 dollarga ko'payishiga olib keladi. (Agar ushbu uzoq muddatli aktivni sotishdan naqd pul olingan bo'lsa, olingan summa investitsiya faoliyatidan pul oqimlari bo'limida POHda ijobiy miqdor sifatida ko'rsatiladi.)
Debitorlik qarzlarining o'sishi (21 000). Ushbu miqdor qavs ichida ko'rsatilganligi sababli, kompaniya daromadlar to'g'risidagi hisobotda ko'rsatilgan savdo summasidan kamroq naqd pul yig'ganligini bildiradi. Bu debitorlik qarzlaridagi qoldiqning yil davomida qanday o'zgarganligini tekshirish yo'li bilan aniqlanadi. Agar kompaniyaning debitorlik qarzlari ko'paygan bo'lsa, bu daromadlar to'g'risidagi hisobotdagi barcha sotishlar undirilmaganligini ko'rsatadi. Bu kompaniyaning naqd pul balansi uchun noqulay deb hisoblanadi. Shuning uchun sof daromad summasidan debitorlik qarzlarining o'sishi summasi chegirib tashlanadi.
Kreditorlik qarzlarining kamayishi (28 000). Agar joriy kreditorlik qarzlaridagi qoldiq kamaygan bo'lsa, bu kompaniya o'z etkazib beruvchilariga daromadlar to'g'risidagi hisobotda ko'rsatilgan xarajatlar miqdoridan ko'proq pul to'laganligini ko'rsatadi. Natijada kreditorlik qarzlarining kamayishi qavs ichida ko'rsatilgan. Yetkazib beruvchilarga daromadlar to'g'risidagi hisobotda ko'rsatilgan tegishli xarajatlardan ko'proq to'lash kompaniyaning pul mablag'lari balansiga salbiy yoki salbiy ta'sir ko'rsatdi.
Xulosa qilib aytganda, xalqaro standartga ko’ra buxgalterlar pul oqimlari hisobotini juda ham kerakli instrument sifatida qadrlashadi, chunki bu hisobotda ular kompaniyaning barcha kirim va chiqimlari to’g’risidagi ma’lumotlarga ega bo’lish bilan birgalikda, kelasi yillar uchun o’z prognozlarini ishlab chiqish imkoniyatiga ham ega bo’ladilar. O’zbekistonda esa hozirgi kunda, pul oqimlari to’g’risidagi hisobotni faqatgina yirik soliq to’lovchilar va strategik ahamiyatga ega bo’lgan korxonalar topshiradilar. Oddiy soliq to’lovchilar esa bu haqida hattoki ma’lumot va tushunchaga ham ega emaslar. Ushbu hisobotning qanchalik zarurligini bilgan tadbirkorlar ushbu hisobotni o’zlari uchun hisobini yurgizadilar, ammo katta miqdordagi tadbirkorlar buni faqatgina soliq davri yaqinlashganda, majburiyat yuzasidan soliq organlariga topshirish uchun hisoblab chiqadilar. Shunda ham, ushbu korxonalar balans hisobotini birinchi o’ringa qo’yishadi, xolbuki balansda ko’rsatilgan ma’lumotlar korxonaning qoldiq aktivlari va passivlari haqida ma’lumot beradi xolos. Korxonaning aktivlari va passivlari qoldiq holatiga kelguncha bo’lgan holatga esa pul oqimlari hisoboti ma’suldir.

1^ O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI BUXGALTYERIYA HISOBI MILLIY STANDARTI 9-SON BHMS

2^ O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI BUXGALTYERIYA HISOBI MILLIY STANDARTI 9-SON BHMS

3^ Karlin T.R. Analiz finansovix otchetov (na osnove GAAP) Uchebnik. –M.: INFRA-M, 1998. – 448s.

4^ R 29 Moliyaviy tahlil. Darslik. / M.Y.Raximov, N.N.Kalandarova; – T.: ―Iqtisod-Moliya‖, 2019. – 736 b.

5^ K.R. Subramanyam Financial statement analysis, eleventh edition Published by McGraw-Hill
Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

6^ K.R. Subramanyam Financial statement analysis, eleventh edition Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

7^ Рахимов М.Ю. Иқтисодиѐт субъектлари молиявий ҳолатининг таҳлили.Т.: Молия –иқтисод, 2015.-316 б.

8^ K.R. Subramanyam Financial statement analysis, eleventh edition Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

9^ https://www.accountingcoach.com/wp-content/uploads/2013/10/[e-mail]

10^ https://www.accountingcoach.com/wp-content/uploads/2013/10/[e-mail]