Mavzu: pedagogik konfliktologiyaning mohiyati, obyekti, predmeti, maqsadi, vazifalari va fan sifatida paydo bo’lishi. Mundarija

1.2. PEDAGOGIK KONFLIKLOLOGIYANING FANLAR BILAN ALOQADORLIKDA RIVOJLANISHI.

Konfliktlarni hal qilish tarixining muhim qismlaridan biri – bu uning rivojlanishini davrlashtirish. Davriylashtirishning asosi qo'yidagi konfliktologik g'oyalar va nazariyalarni jiddiy tahlil qilish va davom etayotgan tadqiqotlar intensivligini miqdoriy tahlil qiladi.
Bu bizga ziddiyat evolyutsiyasi tarixini aniqlashga imkon beradi va u uch davrning g'oyalari va nazariyalari bir qator bosqichlardan iborat.
I davr 1924-yilgacha. Bu davr konfliktlarning g'oyalari amaliy bo'lib, ularning paydo bo`lishi va rivojlanishi, odamlarning xatti-harakatlar prinsiplari, qoidalari va usullari to'g'risidagi haqiqatlar, nizolarni o`z ichiga oladi. Zo'ravonlik va konfliktlarni hal etishning manfaatlar doirasi chuqur rivojlangan diniy ta'limotlarda, qarama-qarshilik muammosi, turli to'qnashuvlar, keyinchalik ziddiyatlar adabiyotda monumental san'at, musiqa, og'zaki epik, rasm film va boshqalarda aks yetgan. Bu davrda dastlabki ilmiy ma`lumotlar to'plana boshlagan, nizolarni bilish, qarama-qarshilik falsafa doirasida o'rganilgan.
II davr 1924-1990 yillar. Bu paydo bo'lish, shakllanish davri va xususiy konfliktlarga oid ilm-fan sohalarini rivojlantirishi, nizolarni boshqarish davri bo`lib, hozirgi vaqtda konflikt qanday boshlanishini o'rganish uchun dastlabki ikki fan doirasidagi mustaqil hodisa (huquqshunoslik, sotsiologiya) va davr oxiriga kelib – intensiv konfliktlarni o'rganish doimiy ravishda ko'payib bordi. Bunga quyidagi to'rt asosiy omilning ta'siri bor:

• 
  jamiyat hayotidagi nizolar darajasining barcha darajalarida o` sishi;
  
• 
  tegishli gumanitar fanlarning bog'liqlik darajasi, konflikt muammosini hal qilishda, siyosiy muhitdan mamlakatda mafkuraviy munosabat, jamiyatni demokratlashtirish holatlari;
  
• 
  rivojlanish darajasi, fanlarning obyektlari imkoniyatlarini, murakkab ijtimoiy hodisalarni o'rganish;
  
• 
  dunyo ilm-fani bilan bog'liqlik tabiati, o'qish imkoniyati va konfliktni o'rganish natijalaridan foydalanish boshqa mamlakatlar olimlarining g`oyalari.
  

Turli davrlardagi pedagogik faoliyat bir xil vazifalarni hal qilishga qaratilgan edi:

1. 
   ta'lim (o'quvchini ma'lum bir amaliyot sohasida odamlarning yutuqlari haqida xabardor qilish);
   
2. 
   o'qitish (har qanday faoliyat turini muvaffaqiyatli rivojlantirish uchun talabalarning ko'nikmalarini rivojlantirish);
   
3. 
   jamoat hayoti qoidalariga muvofiq talabalarni o'qitish.
   

Ushbu uchta vazifani davlat muassasalarida hal qilishadi. Boshqacha qilib aytganda u nafaqat maktabni, balki oila, din, san'at, fan, ishlab chiqarish va boshqalarni ham tarbiyalaydi. O'qituvchilarning vazifasini do'stlar, hamkasblar, qarindoshlar, san'at, din va fan asarlari bajaradi.
Shundan kelib chiqqan holda, "ta'lim - o'qitish - tarbiya" kompleksi nafaqat pedagogikaning xususiy fanining predmeti, pedagogikaning vazifalari umumiy madaniy ahamiyatga ega bo'lgan obyektlardir va shuning uchun ular vakillik vazifasini bajaradi.
Ko'plab falsafiy asarlar tegishli ta'lim va tarbiya pedagogik nazariyalarning asosini ochib beradi. Pedagogik konfliktologiyaning eng muhim jihati ustoz va talaba o'rtasida vujudga kelgan munosabatlarni o'rganish - pedagogik munosabatlardir.
Yevropa an'analarida inson tabiati va pedagogik munosabatlarning tabiati to'g'risida turli xil qarashlar mavjud edi. Pedagogik konfliktologiya nazariy va amaliy soha bo`lib, uning asosiy maqsadi pedagogik to'qnashuvlarning tabiati va sabablarini o'rganish, ularni amaliy tartibga solish va hal qilish usullarini ishlab chiqishdir.