Mavzu: O`zbek orfografiyasi va uning boshlang`ich ta’lim dasturi hamda darsliklarda aks etishi, o`rgatishga tavsif

4.Bo‘g‘in va bo‘g‘in ko„chirish imlosi. 

Havo oqimiga berilgan zarb bilan aytiladigan tovushlar ayrim bir tovush bo‘g‘in 

deyiladi. Onamiz so‘zida uch bo‘g‘in bor:  o-na-miz. Birinchi bo‘g‘in bir tovushdan, 

ikkinchi bo‘g‘in ikki tovushdan, uchinchi bo‘g‘in esa uch tovushdan iborat. 

---

17 

 

O‘zbek tilida bo‘g‘in unlisiz tuzilmaydi. So‘zda qancha unli tovush bo‘lsa, unda 

shuncha bo‘g‘in mavjud bo‘ladi. Ayrim bir unli tovush mustaqil bo‘g‘in tuza oladi, 

lekin  undosh  tovush  bo‘g‘in  tuzolmaydi,  undoshlar  unli  tovush  bilan  birgalikda 

bo‘g‘in hosil qiladi. 

So‘zlarda  bo‘g‘inlar  bittadan  to‘rttagacha  tovushlardan,  o‘zlashtirma  so‘zlarda 

esa 5 tagacha bo‘ladi. 

Misollar:  o-ta,  o-i-la,  ra-di-o,  berk,  pro-gram-ma,  sprav-ka,  tekst,  shax-  miat, 

shtam, qirq, san’-at. 

Bo‘g‘inlar  unli  yoki  undosh  bilan  tugashiga  qarab  ikki  xil  bo‘ladi:  1)ochiq 

bo‘g‘in - unli bilan tugaydi: a-ka, da-la, o-na; 2)yopiq bo‘g‘in - undosh bilan tugaydi: 

mak-tab, bog‘-bon, qish-loq, kol-xoz. 

So‘z o‘rinlaridan birini boshqalariga nisbatan kuchliroq ovoz (yoki ohang) bilan 

aytilishi urg‘u deyiladi. Urg‘u odatda unli tovushga tushadi.