Мавзу: Органик (маҳаллий) ва минерал ўғитлар. Режа: Ўсимликларнинг озиқланиши

Барг юзасига ёруғлик тушгандан кейин 5-10 сония ўтгач, органик моддалар синтезланади. Қандай модда ва қанча миқдорда синтезланиши ўсимликнинг табиати, ёши ва етиштириш шароитларига боғлиқ.

Барг юзасига ёруғлик тушгандан кейин 5-10 сония ўтгач, органик моддалар синтезланади. Қандай модда ва қанча миқдорда синтезланиши ўсимликнинг табиати, ёши ва етиштириш шароитларига боғлиқ.

Бир кундузда барг массасининг 25% и атрофида органик модда синтезланади, лекин унинг 5-10% и нафас олиш жараёнида сарфланади.

Қуёшдан тарқаладиган ёруғлик энергиясининг жуда кам қисми атиги 1-2,5% и фотосинтез жараёнида ўзлаштирилади. Атмосфера ҳавосидаги карбонат ангидрид миқдори 0,03% дан 0,01% га тушиб қолса, фотосинтез тўхтайди.

Ўсимликларнинг тупроқдан озиқ элементларни ютиши пассив ва актив йўл билан содир бўлади.

Пассив (нометаболик) ютилиш. Сувнинг буғланиши (транспирация) натижасида барг хужайраларида сурувчи куч вужудга келади, бу куч илдизларнинг тупроқдан сувни ютишига сабаб бўлади.

Тупроқ эритмасидан сув билан бирга озиқ элементлари ҳам ютилади ва илдизлардан юқорилаб борувчи оқим билан ягона гидростатик тизим бўйича ўсимликнинг ер устки органларига узатиб берилади. Озиқ элементларнинг пассив ютилиши қуёш энергияси ҳисобига содир бўлади.

Актив, бошқача айтганда, метаболик ютилиш. Ўсимликларга айрим озиқ элементлари тупроқ эритмасидаги миқдорига нисбатан бошқача нисбатда ўтади. Элементларнинг теварак-атроф муҳитдаги концентрацияси ҳатто бир хил бўлганда ҳам баъзи элементларни илдизлар кўп миқдорда, бошқалари эса камрок миқдорда ютади.

Актив, бошқача айтганда, метаболик ютилиш. Ўсимликларга айрим озиқ элементлари тупроқ эритмасидаги миқдорига нисбатан бошқача нисбатда ўтади. Элементларнинг теварак-атроф муҳитдаги концентрацияси ҳатто бир хил бўлганда ҳам баъзи элементларни илдизлар кўп миқдорда, бошқалари эса камрок миқдорда ютади.

Минерал ўғитлар. Тупроқ азотининг асосий қисми мураккаб органик бирикмалар таркибига киради. Тупроқдаги азотнинг миқдори ундаги гумус миқдорига боғлиқ.