Mavzu: “Omad kulib boqqan damlar” (9-sinflar o’rtasidagi bellashuv)

Dars turi : Yangi bilimlar berish va mustahkamlash Dars jihozi; doska ,darslik, ko’rgazma, tarqatma...... Tashkiliy qism; salomlashish, davomatni, darsga tayyorgarlikni, o’quv qurollarini tekshirish Uyga vazifani tekshirish;

Qisqa ko`paytirish fo`rmulalari.

• Qisqa ko`paytirish fo`rmulalari.
• 1. (a+b)2=a2+2ab+b2
• 2.(a-b)2=a2-2ab+b2
• 3.a2-b2=(a-b)(a+b)
• 4.(a-b)3=a3-3a2b+3ab2-b3
• 5.(a+b)3=a3+3a2b+3ab2+b3
• 6.a3-b3=(a-b)(a2+ab+b2)
• 7.a3+b3=(a+b)(a2-ab+b2)

Yandi mavzu bayoni (10 minut). Elektron darslik yordamida tushuntiriladi.

• 1. Ko'phadni ko'paytuvchilarga ajratish qoidalari.
• Ko'phadni ko'paytuvchilarga ajratishda ba'zan bir emas, balki bir necha usullar qo'llaniladi. Quyidagi misollarni ko‘raylik:
• 1-misol. a3 – a ko'phadni ko'paytuvchilarga ajrating:
• Yechish: berilgan ifodada a ni qavsdan tashqariga chiqaramiz:
• a3 – a = a(a2 – 1) ,
• so‘ngra qavs ichidagi ifodaga kvadratlar ayirmasi formulasini qo'llaymiz:
• a(a2 – 1) = a(a + 1)(a – 1) .
• Bu yerda ikkita usuldan foydalanilgan: umumiy ko'paytuvchini qavsdan tashqariga chiqarish va kvadratlar ayirmasi formulasini qo'llash.

ko'phadni ko'paytuvchilarga ajratish.

• 2-misol. (a2 + 1)2 – 4a2 ko'phadni ko'paytuvchilarga ajrating:
• Yechish: berilgan ifodaga kvadratlar ayirmasi formulasini tadbiq qilamiz:
• (a2 + 1)2 – 4a2 = (a2 + 1)2 – (2a)2 = ((a2 + 1) – 2a)( (a2 + 1) + 2a) =
• = (a2 + 1 – 2a)( a2 + 1 + 2a) = (a2 – 2a + 1)( a2 + 2a + 1) .
• Hosil bo‘lgan ifodadagi 1-qavs a – 1 ning kvadrati, 2-qavs esa a + 1 ning kvadratidir:
• (a2 – 2a + 1)( a2 + 2a + 1) = (a – 1)2(a + 1)2 .
• Bu yerda qo'shiluvchilar umumiy ko'paytuvchiga ega emasligi sababli, avval kvadratlar ayirmasi formulasidan foydalanildi, so'ngra yig'indi va ayirma kvadratlarining formulalaridan foydalanildi.