mavzu: Nerv tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi Nerv tizimining ahamiyati

3.2 Refleks nerv tizimining asosiy faoliyati sifati
Nerv tisimining asosiy faoliyat mexanizmi - refleks. Refleks so‘zi lotincha bo`lib, qaytaraman degan ma‘noni bildiradi. Refleks tushunchasi to‘g‘risida birinchi bo`lib so‘z yuritgan farangistonlik faylasuf Rene Dekartning fikricha, oyna o‘zida tushgan nurni qaytarganifek, miya organizmni ta‘sirlagan narsalarni qaytarib, ularga javob shakllaydi. Xozirgi vaqtda organizmning markaziy nerv tizimi ishtrokida ro‘y beradigan har qanday reaksiyani refleks deyiladi. Refleks yuzaga chiqishi uchun uning morfologik asosi - reflektor yoy mavjud bo`lishi shart. Reflektor yoy besh qismdan iborat. 1) retseptor - tashqi yoki ichki muhitning muayyan ta‘surotlarini qabul qilishga ihtisoslashgan tuzilma; 2) retseptorda hosil bo`luvchi impulslarni nerv markaziga yetkazuvchi afferent (sezuvchi) neyron ; 3) odatda orqa yoki bosh miyada joylashgan nerv markasi ; 4) o‘z aksoni yordamida impulsni markazdan ischi a‘zoga yetkazuvchi efferent ( harakatlantiruvchi) neyron; 5) tegishli faoliyatni bajaruvchi ishci a‘zo (effektor) -muskul yoki bez. Chin refleks vujudga kelishi uchun qo‘zg‘alish reflektor yoyning hamma yeridan o‘tishi kerak. Nerv tisimining asosiy faoliyat mexanizmi - refleks. Refleks so‘zi lotincha bo`lib, qaytaraman degan ma‘noni bildiradi. Refleks tushunchasi to‘g‘risida birinchi bo`lib so‘z yuritgan farangistonlik faylasuf Rene Dekartning fikricha, oyna o‘zida tushgan nurni qaytarganifek, miya organizmni ta‘sirlagan narsalarni qaytarib, ularga javob shakllaydi. Xozirgi vaqtda organizmning markaziy nerv tizimi ishtrokida ro‘y beradigan har qanday reaksiyani refleks deyiladi. Refleks yuzaga chiqishi uchun uning morfologik asosi - reflektor yoy mavjud bo`lishi shart. Reflektor yoy besh qismdan iborat. 1) retseptor - tashqi yoki ichki muhitning muayyan ta‘surotlarini qabul qilishga ihtisoslashgan tuzilma; 2) retseptorda hosil bo`luvchi impulslarni nerv markaziga yetkazuvchi afferent (sezuvchi) neyron ; 3) odatda orqa yoki bosh miyada joylashgan nerv markasi ; 4) o‘z aksoni yordamida impulsni markazdan ischi a‘zoga yetkazuvchi efferent ( harakatlantiruvchi) neyron; 5) tegishli faoliyatni bajaruvchi ishci a‘zo (effektor) -muskul yoki bez. Chin refleks vujudga kelishi uchun qo‘zg‘alish reflektor yoyning hamma yeridan o‘tishi kerak.
Reflektor yoyi