Mavzu: Morfologiya va uning boshqa bo’limlar bilan munosabati Reja

Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar:

1. Nutqiy voqelanish tushunchasi nima?

2. Morfologiya grammatikaning qanday sathi?

3. Til birliklari orasida qanday munosabatlar yotadi?

4.Paradigmatik (guruhlanish) munosabati haqidagi tushunchangizni misollar bilan izohlang.

5. Sintagmatik (qatorlanish) munosabat nima?

6. Iyerarxik (pog`onaviy) munosabatda til birliklari qanday joylashadi?

7. O`zbek tili morfologiyasining asosiy tamoyillarini sanang.

Mavzu yuzasidan test topshiriqlari:

1. 
   Faoliyat-jarayon nomini bildiruvchi otlarni aniqlang.

   A.Tanlov, qaysarlik, gulchilik

   B.Ipakchilik, sinov, terim

   C.Falokat, muhtojlik, chopiq

   D.Xayrlashuv, namgarchilik, ezgulik
   

2. Mavhum otlarni toping.

A.Qo`rqinch, odamiylik, tarovat

B.Ishonch, dehqonchilik, haqiqat

C.Suyanch, duradgorlik, samimiyat

D.Yupanch, ustachilik, qabohat

3. O`rin-joy ma’nosini bildiruvchi otlarni aniqlang.

A.Mahalla, bostirma, bezak

B.Ko`cha, guzar, shahar

C.Qishloq, to`mlam, toshloq

D.Tugma, achitqi, qamishzor

4. Narsa nomlarini toping.

A.Bezak, siniq, ichki

B.Teshik, tiniq, tashqi

C.Tilak, uchuq, turtki

D.Kesik, yetuk, yozgi

5.–choq qo`shimchasi haqidagi qaysi fikr to`g`ri?

A.Lug`aviy va sintaktik shakl yasovchi

B.Sintaktik shakl yasovchi, so`z yasovchi

C. Lug`aviy shakl yasovchi, sifat yasovchi

D. Lug`aviy shakl yasovchi, ot va sifat yasovchi

6.Quyidagi birikmalardan qaysi birida shaxs yoki narsaga qarashlilik ma’nosi ifodalanmagan.

A.Ozodlik qadri, ona mehri

B.Toshkent ko`chalari, Navoiy mahallasi

C.Mustaqillik bayrami, o`qish kitobi

D.Erk tuyg`usi, ilon zahri

7.Qaratqich kelishigi quyidagi so`zlardan qaysilariga qo`shilganda belgili qo`llanadi?

A.Sinf, bola, kitob

B.Har kim, kerilgan, Bobur

C.Biz, qush, yigit

D.vahor, hayot, o`qigan

8.Egalik qo`shimchalaridan qaysi biri o`zakdan anglashilgan predmet yoki belgini kishidan boshqa narsalarga ham nisbatlaydi?

A.shaxs egalik qo`shimchasi

B. birinchi va ikkinchi shaxs egalik qo`shimchasi

C. birinchi shaxs egalik qo`shimchasi

D.ikkinchi shaxs egalik qo`shimchasi

E.ikkinchi va uchinchi shaxs egalik qo`shimchasi

9.Faqat mavhum otlar qatorini toping.

A. bola, daftar, qishloq

B.go`l, zafar, shahar

C.shodlik, sevgi, kulfat

D.yo`l, daraxt, vodiy

10. Mavhum otlar qatorini toping.

A. uyqu, jahl

B.soch, kiprik

C. quyosh, tutun

D. gul, orzu