Mavzu: Morfologiya va uning boshqa bo’limlar bilan munosabati Reja



Download 64,8 Kb.
bet7/13
Sana30.04.2022
Hajmi64,8 Kb.
#598325
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13
Bog'liq
Morfologiya

5. Jamlovchi sonlar shaxslar, narsalar miqdorini jamlab, umumlashtirib yoki ajratib ko‘rsatadi. Ular miqdor sonlarga –ov, -ovlon, -ala qo‘shimchalaridan tegishlisini qo‘shish bilan hosil bo‘ladi: ikkovi, uchovlon, to‘rtalasi, oltovlon, yettoviga kabi.
6. Kasr sonlar butunning qismini, bo‘lagini ifodalaydi: yarim, chorak, nim chorak, to‘rtdan bir, ikki butun o‘ndan besh kabi.
Tartib sonlar ham miqdor sonlarga –nchi, -inchi qo‘shimchalaridan mosini qo‘shish orqali hosil bo‘lib, narsalarning tartibini, joylashish o‘rnini bildiradi: ikkinchi, to‘rtinchi, o‘n birinchi, yetmish sakkizinchi kabi.
Sonlar tuzilishiga ko‘ra ikki turga bo‘linadi.1. Sodda sonlar. 2. Murakkab sonlar.
Sodda sonlar birgina o‘zakdan tashkil topadi: bir, o‘n, yuz, yetmish, to‘qson, ming kabi.
Murakkab sonlar ikki va undan ortiq sonlar birikuvidan hosil bo‘ladi: o‘n bir, bir yuz o‘ttiz olti, ikki ming ikki yuz to‘qson yetti kabi. 
O‘zbek tilida son o‘zi birikib kelgan ot bilan bitishuv usuli orqali bog‘lansa, rus tilida ular sifatlar kabi o‘zi birikib kelgan ot bilan rod, son va kelishikda moslashadi. Sonning yana bir muhim xususiyati shundaki, u morfologik yoki sintaktik yo‘l bilan boshqa so‘z turkumlaridan yasalmaydi. Miqdor sonlarga qo‘shimchalar qo‘shish bilan boshqa tur sonlarning hosil bo‘lishi yasalish emas, balki sonning o‘z ichki o‘zgarishlaridir.
Sonlar ham gapda sifatlar kabi, asosan, aniqlovchi va kesim vazifasini bajaradi.
Aniqlovchi: Men bugun ukamga juda qiziq ikkita kitob sotib oldim.
Kesim: Darslarga doim tayyorlanib keladigan talabaning bahosi besh.
Sonlar ham otlashganda boshqa bo‘laklar vazifasida kela oladi.
Ega: Mana shu talabalardan biri har kuni darsga kech qolib keladi.
To‘ldiruvchi: Birni birovdan minnat bilan olgandan ko‘ra, mingni mehnat qilib topgan yaxshi.

Download 64,8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish