Mavzu: mojaro va muzokaralarning o‟zaro

 

4.Muzokara yakuniga salbiy ta‟sir etuvchi psixologik omillar. 

 

Qaror  qabul  qilish  jarayoniga  salbiy  ta‘sir  o‘tkazuvchi  psixologik  omil sifatida quyi

dagilarni sanab o‘tish mumkin:    

Yuzaga  kelishi  kutilayotgan  noma’lum  sharoitdan  qo’rqish.  Kelajakda  

nima  bo‘lishini  bilmaslik  va  bunday  noma‘lumlikni  qanday  qilib  hal  etish  

muammosi to‘g‘ri yechimni kechikib qabul kilishga olib keladi. Ayni sharoitda eng  

maqbul  vositalardan  biri  kutilayotgan  muzokarga  ijobiy  munosabatda  bo‘lishdir.  

Notanish vaziyatda ishonch bilan harakat qilishning asosiy usuli - ijobiy tarzda fikr  

yuritishdir.   

O’zga  tomonning  tasodifan  qarshilik  ko’rsatishi.  Bir  qaraganda  tekis  

o‘tayotgan  muzokara  ishtirokchisi  uchrashuv  oxirlagan  paytda  yana  qarshilik  

ko‘rsatishi har qanday odamni g‘azabga, ham sarosimaga soladi.   

---

Bunday  vaziyatda davomli pauza saqlash  orqali  munosabatga  bir  oz masofa  

kiritish maslahat  beriladi.  Chuqur nafas  olib, xotirjam  holatda sabru toqatda ba‘zi  

iboralarni  takrorlash  orqali  («Men  xotirjamman»,  «O‘zimni  o‘z  qo‘limda  ushlab  

turibman»,  «Vaziyatni  to‘la-to‘kis  boshqarayapman»)  nafaqat  o‘zimizni,  balki  

xavotirda  turgan  o‘zga  tomonning  kayfiyatida  ham  o‘zgarish  paydo  qilolamiz  va  

suhbatni davom ettirish poydevorini qayta tiklaymiz. Vaziyat bir oz osoyishtalanib,  

ruhiy ishonch qaytgandan so‘ng o‘zga tomonga uni nima bezovta qilayotgani, nega  

kayfiyati  birdaniga  o‘zgargani  haqida  savol  bilan  murojaat  etish  mumkin.  Aynan  

shu  uslub  orqali  mavjud  zo‘riqish  sababini  aniqlash  va  uni  bartaraf  qilish  

imkoniyati tug‘iladi.    

Kutilmagan  fikr  va  takliflar.  Odatda  tomonlar  muzokaraga  tayyorlanar  

ekan,  yuzaga  kelishi  mumkin  bo‘lgan  hamma  yechim  variantlarini  ko‘rib  

chiqadilar. Bu jarayonda o‘zga tomon ayni yechimga qanday munosabatda bo‘lishi  

haqida  bosh  qotiriladi.  Lekin,  bu  taxminlar  doim  ham  muzokara  ishtirokchisini  

qoniqtirmasligi  aniq  va  aksincha,  ba‘zan  muzokara  mantig‘iga  mutlaqo  to‘g‘ri  

kelmaydigan  fikr  va  taklif  bilan  chiqish  hollari  ham  uchrab  qoladi.  Bunday  

vaziyatda  muzokara  ishtirokchisidan  o‘zga  tomonni  to‘laroq  tushunishga,  yangi  

yechim  tafsilotini  aniqlashga  intilish  kuzatilgani  ma‘qul.  Bizning  tafakkurimiz  

odatda,  noan‘anaviy  va  tasodifiy  yechimlarga  darhol  o‘z  tug‘yonini  namoyish  

qiladi.  Psixikaning  bunday  xususiyatini  bilish,  kezi  kelganda  uchragan  

qiyinchilikni  tezda  yengib  o‘tish  va  faollikni  yanada  oshirish  imkonini  beradi.  

Demak,  kutilmagan  taklifni  iloji  boricha  puxta  o‘rganish  va  uni  asoslovchi  

dalillarni  talab  etish  lozim.  Bunday  vaziyatdan  qutulish  imkonini  beradigan  yana  

bir  usul  qat‘iyyatdir.  Bu  uslub,  o‘zga  tomonning  ba‘zi  kamchiligi  tufayli  uzilib  

qolishi  kutilayotgan  muzokarani  oxiriga  yetkazishga  va  hatto  muvaffaqiyatli  

yakunlashga asos bo‘ladi.   

Kutilmagan  hamkorlik.  Ba‘zan  o‘zga  tomon  biz  kutganimizdan  ertaroq  

shartimizni qabul qilishi, hamda biz bilan hamkorlik qilishga tayyorligini namoyon