Mavzu: metrologiya haqida umumiy tushunchalar

MAVZU: METROLOGIYA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR.
REJA:
Kirish
I-Bob. Metrologiya va texnikaviy o‘lchovlar. Umumiy tushunchalar.
1.1. Metrologiyaning xalq xo‘jaligidagi roli.
1.2. O‘lchovlar turlari.
1.3. O‘lchov vositalarining metrologik tavsifnomalari.
1.4. O‘lchovlarning aniqligi va xatoligi.
1.5. Xulosa.
1.6. Ilovalar.
1.7. Adabiyotlar.

Metrologiya va texnikaviy o‘lchovlar. Umumiy tushunchalar
Insoniyat ko‘p asrlardan beri o‘zining atrof-tevaragidagi moddiy olamni
miqdoriy jihatdan tavsiflash, tabiatda mavjud bo‘lgan qonuniyatlarni ochish,
narsalar bilan voqea-hodisalarning bog‘lanishini aniqlashga harakat qilib keladi va
buni o‘lchovlar yordamida amalga oshiradi.
Insonning har qanday aniq maqsadga yo‘naltirilgan faoliyati moddiy
resurslarning hisobga olinishi uchun xizmat qiladigan ilmiy bilimlarning negizi
bo‘lib hisoblanadigan o‘lchovlarsiz, mahsulotlarning talab qilinadigan sifatini,
detallar va uzellarning o‘zaro almashinuvini, texnologiyalarning
takomillashtirilishini, ishlab chiqarishning avtomatlashtirilishi, standartlashtirish,
odamlar salomatligining muhofaza qilinishini va mehnatning xavfsizligini
ta’minlamasdan amalga oshirilishi mumkin emas.
Metrologiyaning asoschisi D.I.Mendeleev o‘lchovlarning roli to‘g‘risida
shunday degan edi: «Fan o‘lchov boshlangan paytdan boshlab boshlanadi».
Angliyadagi metrologiya asoschisi Tomson shunday deb yozgan edi: «Har qanday
buyum faqat uni o‘lchab bo‘ladigan darajadagina ma’lum bo‘ladi». Mashhur rus
olimi metrologiya to‘g‘risida yana shunday bir fikrni bildirgan: «O‘lchash san’ati
tabiat qonunlarining qa’riga kirib borish va uni insonning hukmronligiga
bo‘ysundirish uchun odamzotning tafakkuri tomonidan yaratilgan qudratli qurol
hisoblanadi».
Metrologiya nuqtai nazaridan olganda o‘lchov nima degani?
O‘lchov (ГОСТ-16263-70) - bu jismoniy miqdor mohiyatining maxsus
texnika vositalari yordamida tajriba yo‘li bilan topilishidir.