Мавзу: Математика фанининг тарихи, методи ва метадалогияси


Umar Xayyomning matematika soxasida olib borgan ishlari



Download 1,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/95
Sana03.01.2022
Hajmi1,08 Mb.
#315777
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   95
Bog'liq
matematika tarixi (1)

Umar Xayyomning matematika soxasida olib borgan ishlari.
Umar Xayyom algebra sohasida bir qancha yangiliklar ijod etdi. U matematika tarixida birinchi
bo`lib 3-darajali tenglamalarni geometrik usul bilan echish metodlarini berdi. Uning algebra
sohasidagi ishlari O`rta asrlar matematikasining eng yuksak cho`qqisi hisoblanadi.
Qadimgi grek matematikasida «geometrik algebra» orqali kvadrat tenglamalarni echish va
bunday tenglamalarning musbat ildizlar bo`lgan tiplarini ajratish masalasi hal qilingan bo`lsa ham,
3-darajali tenglamalar uchun bunday tekshirishlar o`tkazilmagan. Lekin ba`zi bir xususiy holdagi 3-
darajali masalalar konus kesimlari orqali hal qilingan. Umuman olganda grek matematikasida kubik
tenglamalarni hal etish va uning umumiy nazariyasi ishlab chiqilmagan.
Xayyom bunday masalalarni hal etish bilan, ya`ni 3-darajali tenglamalarni geometrik usulda hal
etish bilan shug`ullanib, o`zining bu sohadagi fikrlari «Aljabr va al-muqobala masalalarining
isbotlari haqida» nomli asarida bayon  etdi. Ana shu asarning asosiy mazmunini qisqacha bayon
etamiz.
Bu asar Xayyom tomonidan 1069-1071 yillarda yozilgan bo`lib, o`sha davrdagi algebraik
tushunchalarni o`z ichiga oladi. Asarning asosan quyidagi bo`limlardan iborat:  1. Kirish, bunda
algebra fanining ta`rifi va asosiy masalalari, tenglamalar klassifikatsiyasi beriladi.  2. Birinchi va
ikkinchi darajali tenglamalarni echish va bayon etiladi.


29

Download 1,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish