Mavzu. Ma’naviy ideal va uning mohiyati. Reja kirish i-bоb. I. Bоb. Ma`naviy idealning islom dinidagi ta`limoti

Mavzu. Ma’naviy ideal va uning mohiyati.
Reja
KIRISH . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..............................3-5


I-BОB. I.BОB. Ma`naviy idealning islom dinidagi ta`limoti .

1.1 Ijtimоiy adоlat tushunchasining tahlili………………...................................6-13

1.2 Islоm dinida adоlat va ideal tushinchasi......................................................13-17


II-BОB. MAFKURANING TA’LIM-TARBIYAVIY NЕGIZLARI.

2.1. Yoshlar ma’naviy qiyofasini shakllantirish omillari.................................18-25

2.2. Оilaviy munosabatlarni shakllantirshda ijtimoiy adolatning roli......................................................................................................................26-31
ХULОSA.........................................................................................................32-34


FОYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR................................35-36
KIRISH
O’zbekiston o’z tarixiy taraqqiyot jarayonida ijtimoiy hayotning barcha sohalarida jadal rivojlanish yo’lidan bormoqda. Bu davrning mazmuni va mohiyatini Respublikamiz birinchi Prezidenti I. Karimov qayta-qayta ta’kidlaganidek: “Biz mustaqillikni qo’lga kiritib, endilikda uni mustahkamlash va shuning asosida yangi, adolatli jamiyat qurish yo’liga o’tdik. Bugungi sharoitimizni oson deb bo’lmaydi. Biz juda katta qiyinchiliklarni boshdan kechirdik. Oldinda yana qanchadan qancha sinovlar turibdi. Bugungi murakkab vaziyatda tanlab olingan va azaliy milliy manfaatlarimizga, xalqimizning tabiatiga, ongiga ma’qul yo’ldan adashmaslik choralari haqida, O’zbekistonning porloq istiqboliga yetish yo’li xususiyatlari to’g’risida gaplashib olishimiz zarur”¹.
Mana shu porloq istiqbol yo’lida og’ishmay borish, bu orzu yo’lidagi salmoqli, tarixiy vazifalarni hal etishda birinchi navbatda bajarilishi zarur bo’lgan ustuvor yo’nalishlarni tanlab olish muhim ahamiyatga egadir. SHunday ustuvor yo’nalishlardan birinchisi – Prezidentimiz ko’rsatganidek, jamiyatni ma’naviy inqirozdan olib chiqish: “Bu – eng sharafli va eng og’ir vazifalardan biri. Uni osonlikcha hal etish qiyin. Xalq o’zi shu vazifani tushunsa va bizga yaqindan turib yordam bersagina ijobiy natijaga erishish mumkin”² .
Bu yo’l bir qarashda g’alati ko’rinadi. Ko’pchilik fikricha, o’tish sharoitlarida, birinchi galda iqtisodiy vazifalarni hal etish zarur, ma’naviyat, axloq muammolarini keyinchalik hal qilsa ham bo’laveradi, deb o’ylar edi. Nega endi ma’naviyat birinchi o’ringa chiqar ekan?
Mamlakatimizda yoshlarga bo’lgan e’tibor o’zining azaliy qadriyatlariga ega ekanligi, yoshlar manfaatlarini himoya qilish uchun qator qonun, farmon va qarorlar qabul qilinishi, 2008 yilni “YOshlar yili” deb e’lоn qilinishi, YOshlar yili Davlat dasturini ishlab chiqilishi va ijrosini ta’minlash haqidagi qarorlar yoshlar ma’naviyatini yuksaltirishga qaratilgan chora tadbirlardir.
Chunki ma’naviy inqirozdan chiqish birinchi galda yoshlar ongida yuz beradi.
Ma’naviyat va ma’rifatni yuksaltirish O’zbekiston Respublikasi davlat siyosatining asosiy yo’nalishlaridan biriga aylandi. Zero, ma’naviyat va ma’rifatni rivojlantirmasdan mamlakatimizda huquqiy demokratik davlat va fuqarolar jamiyatini barpo etib bo’lmaydi. SHu boisdan ham, bu soha davlat siyosatining doimo diqqat markazida bo’lib kelmoqda.
O’zbekiston Respublikasi ma’naviyat va ma’rifatni yuksaltirishga qaratilgan bir qator ishlarni amalga oshirdi. Jumladan, “Ta’lim to’g’risida”, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi», “Davlat tili to’g’risida”, “YOshlarga doir davlat siyosatining asoslari to’g’risida”, “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida” va boshqa tarixiy ahamiyatga ega bo’lgan qonunlar qabul qilindi. SHular asosida “Maktabdan va sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlar”, “YOshlar siyosatiga oid”, “Oliy ta’limni rivojlantirish” uch bosqichli spartakiada “Umid nihollari”, “Barkamol avlod”, “Universiada” musobaqalari kabi qator kontseptsiyalar va dasturlar yaratildi hamda hayotga tatbiq etilmoqda.
Qabul qilingan farmon va qarorlarda xalqimizning o’sib borayotgan ma’naviy ehtiyojlarini qondirishda “Ma’naviyat va ma’rifat” markazi xalqimiz merosining noyob namunalarini to’plash, avaylab-asrash, targ’ib etish, xalqimiz, ayniqsa, yoshlarimizda mustaqillik, vatanparvarlik tuyg’usini shakllantirish, milliy an’analarimiz va urf- odatlarimiz davomiyligini, ravnaqini ularning umuminsoniy qadriyatlar bilan uyg’unlashib ketganligini, buyuk ajdodlarimizning asrlar davomida yaratgan bebaho madaniy-ma’rifiy merosini to’plash, izlab topish va keng targ’ib qilish asosiy vazifa qilib qo’yildi.
Bizningcha, falsafiy tafakkur tarixidan ijtimoiy adolat va uning tamoyillaridek inson uchun muhim muammoni topish qiyin bo’lsa kerak. CHunki, ijtimoiy adolat ham falsafiy tafakkurning yutug’i, ham umuminsoniy qadriyatlar sifatida barcha insonlar uchun aziz va qadrlidir.