Мавзу: Логопедик ритмиканинг объекти, предмети ва вазифалари

Ижодий ташаббускорликни ривожлантириш учун машқлар. 
Бундай машқлар дирижорлик қилиш мусиқа остида эркин ҳаракатлантирувчи 
импровизация қўшқларининг ҳаракатлар орқали сахналаштириш, асосий планда ижод 
қилиш ишлари сурилган мусиқий ҳаракат машқлари тузатиш курсининг бошидан уларга 
енгилаштирилган вариантлар хамда болалар ва катталарнинг фантазияларини 
рағбатлантириш бўйича ўтказиш мухимдир. Болалар мустақил равишда икки қисмли 
мусиқани фарқлайдилар, мусиқа уларга мусиқа сифати ўзгарилиши билан болалар 
ҳаракатларини ўзгартирадилар. Турланган шарларни хавода силкитадилар ва отиб 
юборадилар. Бирор-бир ишни ҳаракат орқали имитатасия қилиш. Барча турдаги ўйинлар 
аниқ қоидаларга матинга эга бўлган логопедик иш талабларига жавоб берувчи нутқдаги 
нуқсонларни ва нутқий паталогияси бўлган шахсларнинг ҳаракатланиш мухитидаги 
чекланишларни ҳисобга олган холда етарли даражада ҳаракатлантирувчи қилиб танланади. 
Якунловчи машқлар 
Бу машқларнинг мақсади-шуғулланувчиларни тинчлантиришга уларнинг диқққатини 
бошқа турдаги машқларга жалб этишда қаратилган. Уларни турли хил машқ шаклларида 
ўтқазиш мумкин, мусиқа остида оддий марш қайта тузилиб олиш асаре ҳарактерини 
аниқлаш билан мусиқа тинглаш. Тингланган мусиқада қандай қиѐфалар акс 
эттириганлигини ва улар уйғотган тасаввурлар хақида сўзлаб бериш. 
Мусиқа ҳаракат ва сўз уйғунлиги логоритмикада турличадир. Аммо мусиқа ҳаракат ва 
сўз улушлари қандай бўлмасин, машқ даволашдаги комплекс ҳолатда улар 
шуғулланувчининг ҳаракатланиш мухитини унинг фаолиятини шакллантиради ва шахсга 
нисбатан ижобий таъсирни тартибга келтиради. Аниқ ўлчовдаги мақсадга йўналтирилган 
ва танланган ҳаракат одамга қаноатланиш туйғусини уйғотади.
Ритм бир қатор перцепсия органлари билан кинетик хис қилишлар, тактил эшитиш ва 
кўриш азолари билан қабул қилинади. Бу кучли стимуллар нутқни тузатишда қўшимча 
мотив асос хосил қилади . 
Болада ҳаракатланиш мухитини нормаллашивуни ва нутқ нуқсонларининг 
тузатилишини ўнгсиз хамда табий ҳолатда амалга ошириш жуда мухимдир. Бунда 
бўшашини хотиржамлик таминланади хамда руҳий хиссий ва мушак зўриқишларидан 
огохлантиради. 
Барча ва алоҳида гуруҳлардаги мушакларнинг умумий мотор тайѐргарлиги нафас ва 
артикуляр мушакларнинг фаолияти нормалашувига ижобий таъсир кўрсатад. Ритмик 
машқларни ижобий-хиссий таъсирланиш асосида бажариш тоғри нутқининг 

---

- 27 - 
тарбияланишига болалар фаолияининг муомилага ўйинларда ва ҳарактерлардаги 
импрозивацияларда туртки берди. 
Логоритмик мухит барча турлардаги ҳар хил уйғунликларда фойдаланиш- нутқий 
нуқсонларга эга бўлган одамларнинг ижтимоий қайта тикланишидаги якуний 
мақсадларига асослангандир.