Мавзу: Корхоналар банкротлигини олдини олиш ва уни со¨ломлаштириш й¤налишлари

jadval Kichik biznes korxonalari faoliyati barqarorlik darajasini baholash

ko’rsatkichlari va ularni aniqlash usullari¹⁴

Ko’rsatkichning nomi	Aniqlash usuli	Shartli belgilar
Kichik biznes korxonalarining tashkil topish darajasi (RDKBK)	РД  ^РКБК КБК ЖРК	RKBK – ro’yxatga olingan kichik biznes korxonalari soni; JRK – jami ro’yxatga olingan korxonalar soni
Kichik biznes korxonalarining yangilanish darajasi: ro’yxatga olingan barcha korxonalarga nisbatan (YaDKBK) ro’yxatga olingan kichik biznes korxonalariga nisbatan (YaDKBKBK)	ЯД  ^ЯКБК КБК ЖРК ЯДКБ  ^Я^КБККБК Р КБК	YaKBK – yangidan ro’yxatga olingan kichik biznes korxonalari soni
Kichik biznes korxonalarining hayotga layoqatlilik darajasi: ro’yxatga olingan barcha korxonalarga nisbatan (HDKBK) ro’yxatga olingan kichik biznes	ХД  ^ФКБК КБК ЖРК ХДКБ  ^Ф^КБККБК Р КБК	FKBK – faoliyat yuritayotgan kichik biznes korxonalari soni

¹⁴ Muallifning shaxsiy ishlanmalari asosida tuzilgan.

korxonalariga nisbatan (HDKBKBK)
Kichik biznes korxonalarining hayotga layoqatsizlik darajasi: ro’yxatga olingan barcha korxonalarga nisbatan (HDKBK) ro’yxatga olingan kichik biznes korxonalariga nisbatan (HDKBKBK)	ХЛД  ^ФК^КБККБК ЖРК ХЛДКБ  ^ФК^КБККБК Р КБК	FKKBK – faoliyat ko’rsatmayotgan kichik biznes korxonalari soni
Kichik biznes korxonalarining tugatilish darajasi: ro’yxatga olingan barcha korxonalarga nisbatan (TDKBK) ro’yxatga olingan kichik biznes korxonalariga nisbatan (TDKBKBK)	ТД  ^ТКБК КБК ЖРК ТДКБ  ^Т^КБККБК Р КБК	TKBK – tugatilgan kichik biznes korxonalari soni

Shunga ko’ra, bu ko’rsatkichlarning integral natijasiga erishish uchun kichik biznes korxonalari faoliyati barqarorlik darajasi bo’yicha tarmoq va mintaqalar reytingini baholash usulidan foydalanish tavsiya etiladi. Reytingni aniqlash ketma-ketligini 4-chizma orqali tasvirlash mumkin.

2-rasm Kichik biznes korxonalari faoliyati barqarorlik darajasi bo’yicha tarmoq

va mintaqalar reytingini baholash usuli ketma-ketligi¹⁵



Tarmoq/mintaqalar reytingini baholash usuli ketma-ketligi (bloklari)







4-блок: ҳисоб-китоб ишларини амалга ошириш




5-блок: тармоқ/минтақаларни тўплаган баллари бўйича гуруҳлаш




6-блок: рейтинг натижалари асосида хулоса ва тавсиялар ишлаб чиқиш



¹⁵ Muallif tomonidan tuzilgan.
Kichik biznes korxonalari bankrot bo‘lish imkonini baholashda quyidagi ko‘rsatgichlar nisbatini tahlil qilish zarur: barcha aktivlarga oborot kapitalini nisbati; qarzlarni aksionerlik kapitalga nisbati; barcha passivlarni barcha aktivlarga nisbati; asosiy kapitalni aksionerlik kapitaliga nisbati; sof foydani barcha aktivlarga, operatsiyalardan kelib tushadigan naqd pullarni barcha passivlarga nisbati; sof foyda plus kredit bo‘yicha foizni kredit bo‘yicha foizlarga nisbati.
Bu ko’rsatkich va usullar yordamida alohida tarmoq yoki minta11qalarning har bir ko’rsatkich bo’yicha xususiy natijalarini baholash imkoniga ega bo’linadi. Biroq, bu xususiy ko’rsatkichlar korxonalar barqarorlik darajasining ayrim jihatlarini yoritib bera oladi xolos.