Мавзу: Кириш

Мавзу бўйича ўз билимини мустахкамлаш учун саволлар
Пул тизими деб нимага айтилади?
Метал тангалар муомалада бўлган пул тизимида тангалар неча хил металлардан зарб қилинган?
Кредит ва когоз пуллар муомалада бўлган пул тизими даврида нима ўзгарган?
Пул тизимининг таркибий кисмлари нималардан иборат?
Пул бирлиги деб нимага айтилади?
Баҳолар масштаби нима сабабдан ўз иқтисодий МОҲИЯТини йўқотган?
Тулов кучига эга бўлган пул белгиларига нималар киради?
Эммиссия тизими деб нимага айтилади ва у билан ким шуғулланади?
Ўзбекистон Республикасида пул тизими неча босқичдан иборат?
Марказий банк эмиссия сиёсатини амалга оширишга кўмаклашадиган қандай корхонала фаолият юритади?


8. ИНФИЛЯЦИЯНИНГ МОҲИЯТИ ВА ОҚИБАТЛАРИ


Асосий тушунчалар
Ўрмаловчи инфиляция
Сўзувчи инфиляция
Югурувчи инфиляция
Товарлар тақчиллиги
Пул ислохоти
8.1.Инфляциянинг моҳияти ва келиб чиқиш сабаблари


Инфляция сўзи лотинча бўлиб, луғавий маъноси «бўртиш», «кўпчиш», мантиқан пулнинг қадрсизланиши ва нарх-навонинг мунтазам равишда ошиб бориши каби маъноларни билдиради.
Инфляция тушунчаси муомалада ҳақикий пуллардан, яъни олтин ва кумуш тангалардан фойдаланилган даврларда аҳамият касб этмаган. Инфляция тушунчаси фақат кредит пулларга тегишлидир.
Инфляция шароитида қуйидагилар рўй беради:

• 
  муомалада керагидан ортиқча пул пайдо бўлади;
  
• 
  товарлар баҳоси ва хизматлар ҳақи тўхтовсиз ўсиб боради;
  
• 
  пулнинг қадр – қиймати ва ҳарид қобилияти пасайиб боради;
  
• 
  пул қадрсизланади, обрўсизланади, «касалланади».
  

Инфляцияни қуйидаги сабаблар келтириб чиқаради:

1. 
   Давлат ўз ҳаражатларини ўз даромадлари ҳисобидан қоплай олмай қолган шароитда, муомалага қўшимча пул чиқариш ҳисобидан қоплайди. Натижада муомалада товар ва хизматлар билан таъминланмаган пул пайдо бўлади, бу эса ўз навбатида пулнинг қадрсизланишига олиб келади.
   
2. 
   Ишлаб чиқаришнинг қисқариши. Ишлаб чиқариш пасайганда муомаладаги пул камаймайди, товарлар миқдори эса камаяди, натижада нарх ошади, пул қадри пасаяди.
   
3. 
   Мамлакатда четдан келтирилган (импорт) товарлар нархининг кўтарилиши. Бу ўз навбатида мамлакатда ишлаб чиқарилган ўхшаш ва ўринбосар товарлар нархини оширади.
   
4. 
   Кредитнинг ҳаддан ташқари ривожланиб кетиши. Моддий неъматлар яратиш билан боғлиқ бўлмаган соҳаларга берилган кредитларнинг тез суръатлар билан ўсиши муомаладаги пул массасининг кўпайишига олиб келади.
   
5. 
   Пулга нисбатан халқ ишончининг йўқолиши, бозорда талабга жавоб бермайдиган товарларнинг кўпайиб кетиши, мамлакат тўлов баланси ҳолати ва бошқалар.