Mavzu: Kasbiy ta’lim o’qituvchisining individual metodik faoliyati

1.Tayyorgarlik ko’rish :

• 
  maqsad qo’yish ;
  
• 
  material tanlash ;
  
• 
  kichik guruhlarga topshiriqni chushuntirish ;
  
• 
  zarur materiallar bilan ta’minlash ;
  
• 
  qo’yilayotgan topshiriqni, masalani o’qituvchining o’zi echishi zarurligi.
  

2. Axborot bilan ta’minlash :

• 
  kichik guruhlar qanday topshiriq oladilar, uni bajarishga qancha vaqt ajratiladi ;
  
• 
  qanday qoidalarga rioya qilish kerak kabilar e’lon qilinadi.
  

3. Topshiriq ustida ishlash :

• 
  kichik guruh topshiriqni olgach , vazifalarni bo’lishib olishi mumkin ;
  
• 
  kichik guruhlar o’zining topshirig’ini bajaradi ;
  

• 
  kichik guruhdan bitta talaba ( dokladchi ) erishgan natijani qisqacha doklad qiladi;
  

O’qituvchining roli:

• 
  qaror qabul qiladi;
  
• 
  darsni tashkil qiladi va boshlaydi;
  
• 
  nazorat qiladi va zarur bo’lganda aralashadi;
  
• 
  taxlil qiladi va baholaydi.
  

Bu metodni qanday qo’llanishini yuqorida kichik guruhlarga bo’lib dars o’tishning kooperativ metodi xaqida to’xtalganimizda, qo’llashning asosiy qoidalarini ko’rib o’tdik.

Kooperativ metodning darslik, maqola yoki boshqa matn bilan ishlashga qaratilgan bir usuli ‹‹ Bumerang ››¹² deb nomlanadi.

Bu metod o’quvchi-talabalarning dars jarayonida, darsdan tashqari turli adabiyotlar, matnlar bilan ishlash , o’rganilgan materialni yodda saqlab qolish, so’zlab bera olish, o’z fikrini erkin bayon qilishni o’rganishga, dars davomida ularni bilimini baholashga qaratilgan. Metodni qo’llashdan maqsad o’quvchi-talabalarga tarqa-tilgan materialni yakka va guruh bo’lib o’zlashtirish, suhbat , munozara orqali uning mazmunini tushunishla-riga erishishdan iborat.

‹‹ Bumerang ›› metodi kooperativ o’qitish metodi bo’lib, kichik guruhlar bilan dars o’tishga o’xshash bo’ladi. Bunda dars jarayonida talabalarga o’rganishi lozim bo’lgan matn bilan ishlash topshiriladi. Bunda dastlab umumiy mavzu matni kichik guruhlarning soniga ko’ra bo’linib, kichik

guruhning barcha a’zolariga bir hil matn tarqatiladi.

Agar guruhni 5ta kichik guruhga bo’lgan bo’lsak, u holda 5ta kichik guruh umumiy mavzu bo’yicha 5 hil matnga, har bir o’quvchi-talaba o’z kichik guruhiga tushgan matnga ega bo’ladi. Talabalar faoliyati yuqorida kooperativ kichik guruhlarga bo’linib ishlashni ko’rib chiqqanimizdek, tashkil qilinadi.

Kichik guruh faoliyatining yana bir turi ‹‹ Zig-zag ›› usuli deb ham yuritiladi. Bunda yuqoridagidek dastlab, kichik guruhning barcha a’zolariga bir hil matn berib emas, balki guruhga ajratilgan matnni mavzuni o’rganish uchun kichik guruhlar faoliyatini tashkil qilishning ikkinchi bosqichida, har bir guruh a’zolari o’rtasida ham taqsimlash orqali amalga oshiriladi. Masalan, bir tala-baga matnning birinchi yoki va ikkinchi beti, ikkinchisiga

3-4-beti va hokazo tarqatiladi. Kichik guruh a’zolari o’zlariga tekkan matn bo’yicha ekspert guruhi hisoblanadi.

Ekspert kichik guruhlari materialni o’rganadilar, taqdimot tayyorlaydilar. Ekspert guruhlari – bu kichik guruhlarda bir hil topshiriq olgan talabalar bo’lib, yani o’rganilishi kerak bo’lgan kitob betlari birinchi guruhdagi talaba bilan ikkinchi

Qisqacha hulosa

Bir soatlik darsga mo’ljallangan dastur materialining mazmunini bayon qilish, didaktik maqsad va talablarga muvofiq ravishda tashkil qilingan mashg’ulot turi-dars tipi deb yuritiladi.

Ta’lim tizimida eng ko’p qo’llaniladigan dars tiplari quyidagilardir:

1. YAngi bilimlarni bayon qilish darsi.

2. O’tilgan materiallarni mustahkamlash darsi.

3. Talabalarning bilim, malaka va ko’nikmalarini tekshirish darsi.

4. Takroriy umumlashtiruvchi va kirish darslari.

Aralash dars tipi.

Darslarni tashkil etish shakllari quyidagilardan iborat:

1. 
   Sinf-dars shaklidagi mashg’ulotlar.
   
2. 
   Seminar va amliy tajriba shaklida olib borilayotgan mashg’ulotlar.
   
3. 
   Amaliy va tajriba ishlar shaklida olib boriladigan mashg’ulotlar.
   

Ta’lim jarayonida ta’lim vositalaridan foydalaniladi. Ta’lim vositalari – ta’lim maqsadini amalga oshirish yo’lida xizmat qilayotgan metodlarni muvaffaqiyatli chiqishida ishlatiladigan o’quv asboblaridir.

Demak o’quv jarayonini tashkil etishda davrning shakli, mavzu xarakteridan kelib chiqqan holda eng qulay o’qitish metodi va zarur bo’lgan ta’lim vositalari tanlab olinadi. Shakl, metod va vositalarni to’g’ri tanlanishi darsning yuqori saviyada borilishiga asos bo’lib xizmat qiladi.