Mavzu: jismoniy tarbiya

QO’LLANILADIGAN HARAKATLI O’YINLAR UCHUN USLUBIY
TAVSIYALAR
Yukning ko'payishi bilan bog'liq turli xil vosita harakatlarini o'rganishda
talabalarga qo'yiladigan talablar kamayadi.
O'quv materiali kamroq murakkab bo'lishi kerak, bajarilish muddati va
takroriy sonlar kamayishi kerak.
Yugurish, sakrash, og'irlik mashqlari, to'siqlarni engish, estafeta poygalarida
ishtirok etishda yuklar cheklangan. Mushaklarning sezilarli darajada cho'zilishi
bilan bog'liq mashqlar bundan mustasno.
Tezlik, kuch va chidamlilikning sezilarli namoyon bo'lishini talab qiladigan
kichikroq jismoniy mashqlar bajariladi, bu qon aylanishi va nafas olishning sezilarli
buzilishlariga olib kelishi mumkin.
Tayyorgarlik guruhidagi bolalar bilan ishlashda har bir, hatto juda kichik
muvaffaqiyatni tez-tez ta'kidlash va aksincha, ayniqsa, sinf oldida xatolarni
ta'kidlamaslik juda muhimdir.
Vazifalarning mavjudligini, jismoniy faoliyat hajmi va intensivligini
bosqichma-bosqich oshirishni ta'minlashga ishonch hosil qiling.
Mashg'ulot oxirida o'ynash talabalar ishtirokini kamaytirishi (sokinroq rolni
kiritish) yoki ularning o'yin vaqtini qisqartirishi (qo'shimcha tiklanish vaqtini
ta'minlash) kerak.
Turli murakkablikdagi bosqichlarni o'z ichiga olgan estafeta poygalarida
tayyorgarlik guruhi talabalarioddiy (yoki qisqaroq) bosqichlarning bajarilishini
tayinlash, ya'ni. qulay shart-sharoitlarni yarating (bu boshqa talabalarga
ko'rinmasligi ma'qul).
Tavsiya etilgan parhez terapiyasi , ratsional kun tartibiga rioya qilish va
shuningdekmotor rejimi(motorli uy vazifalarini tanlashga, boshqa fanlardan uy
vazifalarini bajarishda jismoniy tarbiya tanaffuslariga, boshqa sport va ko'ngilochar
mashg'ulotlarni kundalik rejimda amalga oshirishga, toza havoda etarli darajada
ta'sir qilish va etarli uyquga alohida e'tibor beriladi). Bolalar umumiy dasturga
34


muvofiq darslarda qatnashishlari shart.jismoniy tarbiya, ammo ularga nazorat
standartlarini kechikish bilan topshirish imkoniyati beriladi.
Bundan tashqari, bolalarga sport va dam olish guruhlarida yoki umumiy
jismoniy tayyorgarlik guruhlarida mashg'ulotlar o'tkazish tavsiya etiladi.
Musobaqalarda ishtirok etish shifokorning qo'shimcha ruxsati bilan mumkin.
Umumiy jismoniy tarbiya (yoki umumiy jismoniy tarbiya) darslari jismoniy
rivojlanish, ta'lim va tarbiya uchun ishonchli poydevor yaratishga xizmat qiladi, bu
esa har qanday vosita faoliyatiga keng tayyorgarlik ko'rish uchun yoki har qanday
maxsus faoliyatda nisbatan cheklangan faoliyatga tayyorgarlik ko'rish uchun
zarurdir. hudud. Birinchisi mazmuni va qurilishining katta boyligi va xilma-xilligi
bilan ajralib turadi. Ular maktab yoshidagi bolalarning jismoniy tarbiyasi uchun eng
xosdir. Ikkinchisi ixtisoslashtirilgan jismoniy tarbiyada (sport mashg'ulotlari,
kasbiy-amaliy va harbiy-amaliy jismoniy tayyorgarlik va boshqalar) qo'llaniladi va
ularning mazmuni ushbu maxsus mashg'ulot turining o'ziga xos xususiyatlariga
bog'liq.
Dars mazmuni deganda odatda o`quvchilarga taklif qilinadigan jismoniy
mashqlar tushuniladi. Biroq, bu tushuncha bir tomonlama va sayozdir. Muayyan
natijaga olib keladigan muhim narsa - bu o'qituvchini tinglash, u ko'rsatayotgan
narsalarni kuzatish, idrok etilgan narsalarni tushunish, bo'lajak harakatlarni
loyihalash, mashqlarni bevosita bajarish, ularni kuzatish va baholash, paydo
bo'layotgan jarayonlarni muhokama qilishda namoyon bo'ladigan juda qobiliyatli,
rang-barang faoliyatdir. o'qituvchi bilan bog'liq masalalar, o'z tanasining holatini
nazorat qilish, hissiy ko'rinishlarni tartibga solish va boshqalar.. Dars jarayonida
ishtirok etuvchilar faoliyatining barcha mana shu elementlarini uning asosiy
mazmuni deb hisoblash kerak, chunki bilim natijasidir. oxir-oqibat ularga bog'liq.
Darsning tuzilishi deganda, odatda, unda bir nechta, mazmunan xarakterli,
o'zaro bog'liqlik tushuniladi tarkibiy qismlar ma'lum bir ketma-ketlikda
joylashtirilgan. Umuman olganda, u o'quv jarayonini joylashtirish mantig'idan kelib
chiqqan holda bajariladigan mashqlarning guruhlangan ketma-ketligi sifatida qabul
qilinadi. Aslini olganda, bu ham o'qituvchining ham, ishtirokchilarning ham barcha
35


harakatlarining ketma-ketligi va zarur o'zaro bog'liqligi bo'lib, keyingi mashqlarni
muvaffaqiyatli bajarish va keyingi mashg'ulotlarga o'tish bunga bog'liq. Albatta, bu
o'qituvchining (tushuntirish, ko'rsatish, sug'urtalash, tahlil qilish, qadr-qimmatni
baholash va boshqalar) va o'quvchilarning (ko'rsatilayotgan narsalarni kuzatish,
vazifalarni tushunish, vosita muammolarini hal qilish, mashqlarni o'zlari bajarish,
o'zaro bog'liqlik) harakatlarining tuzilishi. va hokazo) bu hal qiluvchi, albatta.
Darsning tayyorgarlik qismi yordamchi rol o'ynaydi va asosiy tarbiyaviy ish
uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga xizmat qiladi. O'qituvchi ushbu qismda hal
qiladigan tipik vazifalar:
lekin) boshlang'ich tashkilot jalb qilinganlar, ularning e'tiborini jalb qilish,
ularni kelgusidagi ishlar bilan tanishtirish va uning muvaffaqiyati uchun zarur
bo'lgan psixologik munosabatni shakllantirish;
b) tanani ko'tarilgan yuklarga va uning jismoniy holatini o'zgartirishga
("isitish") bosqichma-bosqich funktsional tayyorgarlik; v) qulay emotsional holatni
yaratish.
Darsning asosiy qismi joriy ishning dasturlari va rejalarida nazarda tutilgan
jismoniy tarbiyaning barcha o'quv, tarbiyaviy va gigienik (takomillashtirish)
vazifalarini bevosita hal qilish vazifasini bajaradi. Bu tayanch-harakat tizimi, yurak-
qon tomir va nafas olish tizimlarining uyg'un umumiy va zarur maxsus rivojlanishi,
yaxshi holatni shakllantirish va saqlash, tananing qattiqlashishi; vosita faoliyati
sohasida umumiy va maxsus bilimlar bilan shug'ullanuvchilarni qurollantirish,
ularning harakat apparatlarini boshqarish qobiliyati, shuningdek, umumiy ta'lim,
amaliy va sport xarakterdagi harakat qobiliyatlarini shakllantirish va
takomillashtirish; motorli (jismoniy), shuningdek, axloqiy, intellektual va irodaviy
fazilatlarning umumiy va maxsus ta'limi.
Darsning asosiy qismida sanab o'tilgan muammolarni samarali hal qilishga
xizmat qiladigan har qanday jismoniy mashqlardan foydalanish mumkin.
Shuningdek, u kirish va yakuniy qismlarga xos bo'lgan mashqlarni o'z ichiga olishi
mumkin, agar asosiy mashqlarni o'tkazish uchun qo'shimcha shartlarni yaratish,
ayrim organlarning vaqtincha pasaygan faoliyatini tiklash va h.k.
36


XULOSA
Odatda gimnastika darsi sinfning umumiy qurilishi bilan boshlanadi.
Darsning boshida zalning uzun tomoni bo'ylab yuqori o'ng burchakda, devordan 1 -
2 metr masofada, orqangizni derazalarga, balandlikda bir qatorda qurish odatiy
holdir. Birinchi sinfda birinchi darslarda bolalar o'qituvchi rahbarligida quriladi.
Bolalarni chiziq bo'ylab qurishni muvaffaqiyatli o'rgatish uchun polga bir-
biridan 40 sm masofada bo'r yoki bo'yoq bilan qo'llaniladigan maxsus belgilarni
qo'llash tavsiya etiladi. Talabalar bir-birini yonma-yon joylashtirishni o'rgangandan
so'ng, o'qituvchi o'quvchilarning o'zlari qurishni buyuradi. Xizmatchi “Teng!”
buyrug'ini beradi. va "Jimgina!". 4-sinfdan boshlab navbatchi o'qituvchiga hisobot
beradi. “Diqqat!” buyrug‘idan so‘ng. o'qituvchi bolalarni kutib oladi va asosiy
qismda ko'rsatilishi mumkin bo'lgan darsning maqsadlarini ma'lum qiladi.
Boshlang'ich sinf o'quvchilari tanasining funktsiyasini faollashtirishning eng
samarali vositasi - tezlashtirilgan yurish, bir xil tezlikda yugurish, ritmik sakrash,
raqs mashqlari va o'yinlar.
Ayniqsa, o‘quvchilar e’tiborini yugurishni boshqarish zarurligiga qaratish
zarur. Ustun rahbari bu sur'atni qanday saqlashni biladigan talaba bo'lishi kerak.
Akrobatik mashqlarni bajarishda o'quvchilarni nazorat qilish usullarini
tanlash e'tiborga loyiqdir: o'qituvchi hisoblash, qarsak chalish, o'quvchilarni
mustaqil hisoblash (baland ovozda yoki o'ziga), musiqadan foydalanishi kerak.
Xuddi shu maqsadda zalning burchaklarida, o'qlarda, darvozalarda va hokazolarda
turli cheklovchilardan foydalanish tavsiya etiladi. Boshqaruvning har qanday usuli
bilan o'qituvchi izoh berish, xatolarni tuzatish, talabalarni rag'batlantirishi kerak.
Akrobatik mashqlarni bajarishda o'quvchilarning holati kichik ahamiyatga ega
emas. Shunday qilib, masalan, agar o'quvchilar darsga biroz hayajonlangan holatda
kelgan bo'lsa (sinovdan yoki juda hissiy darsdan keyin), siz darsni shakllanishning
yangi elementlarini va normal yurishni o'rganish bilan boshlamasligingiz kerak.
Bunday holda, o'quvchilarni darsdan oldingi tajribalardan chalg'itadigan, diqqatini
faollashtiradigan o'yinlar va o'yin topshiriqlaridan foydalanish yaxshiroqdir.
37


Agar bolalar darsga xotirjam va diqqatli bo'lishsa, siz darhol qurish va qayta
qurishning yangi elementlarini o'rganishingiz mumkin.
Darsning kirish qismi odatda umumiy rivojlantiruvchi mashqlar majmuasi
bilan yakunlanadi. Umumiy rivojlanish mashqlari (doira, chiziq, ustunlar) uchun
o'quvchilarni qurish usullarini diversifikatsiya qilish maqsadga muvofiqdir.
Mashqlarni ko'rsatishda o'qituvchi oynali displeydan foydalanadi. Umumiy
rivojlantiruvchi mashqlar majmuasiga darsning asosiy qismidagi akrobatik
mashqlarni o'zlashtirish yoki mustahkamlash uchun ma'lum etakchi mashqlarni
kiritish mumkin. Darsning ushbu qismining samaradorligi va emotsionalligi uchun
ob'ektlar (arqonlar, gimnastika tayoqlari, to'plar, halqalar va boshqalar) bilan
mashqlar qo'llanilishi kerak.
Psixologik nuqtai nazardan, ob'ektlardan foydalanish turli shakllar, hajm,
ommaviy mashg'ulotlarning hissiyligini, bolalarning faolligini va qiziqishini
oshiradi, ularni yangi vosita tajribasi bilan boyitadi.
Jismoniy mashqlarni predmetlar bilan bajarishda jarohatlanish ehtimolini
istisno qilish uchun o'quvchilar o'rtasida tartib-intizomga jiddiy e'tibor berish kerak.
Sinfda gimnastika jihozlarini berish va yig'ishni to'g'ri tashkil qilishni
unutmasligimiz kerak.
Darsning tayyorgarlik qismiga umumiy rivojlantiruvchi mashqlar o‘rniga
nisbatan oddiy pol mashqlari yoki 32 yoki 64 hisobda bajariladigan badiiy
gimnastika mashqlarini kiritish mumkin. Bunday mashqlarning asosiy vazifasi
o'quvchilarning muvofiqlashtirish qobiliyatlari va motor xotirasini rivojlantirish,
ularning maktab harakatlarini o'zlashtirishdir. Bunday mashqlar boshlang'ich
sinflarda katta ahamiyatga ega.
O‘quvchilarning darsga qiziqishini oshirishda bajarilgan mashqlarni
tekshirish va baholash muhim rol o‘ynaydi. O'qishni tugatgandan so'ng har bir
talabaga ball qo'yiladi.
Shaklda. 1-rasmda o'quv jarayonida turli bosqichlarda qo'llaniladigan
usullarning umumiy sxemasi ko'rsatilgan.
38


O`qituvchining o`quvchilarga nisbatan yuksak talabchanligining namoyon
bo`lishi uning obro`sini, shu orqali sub`ektning nufuzini oshiradi. Talabalarga
talabchanlik kerakli natijaga olib kelishi uchun u doimiy, amalga oshirilishi mumkin
bo'lgan, xushmuomala, o'quvchilarning g'ururini ayamaydigan bo'lishi kerak.
Boshlang'ich sinf o'quvchilariga tizim elementlarini, umumiy rivojlantiruvchi
mashqlarni bajarishda qo'l va oyoqlarning asosiy holatini, aniq qo'nish qobiliyatini,
holatini, ya'ni harakatlar maktabini tashkil etuvchi elementlarni o'rgatishda alohida
talabchanlik ko'rsatilishi kerak. , gimnastika maktabi, gimnastika uslubi.
Shunday qilib, turli xil o'qitish usullari mavjud bo'lib, ular og'zaki usullarga
bo'linadi, vizual, amaliy: qat'iy tartibga solinadigan mashqlar va qisman tartibga
solinadigan mashqlar usullari.
39