Мавзу: ix-xiiасрлардаги ўрта осиё мутафаккирларининг иқтисодий ғоялари

Францияда меркантилизм вакилларидан бири, машхур «Сиёсий иқтисод трактати» (1615) асарининг муаллифи Антуан Монкретьен (1576–1621) ҳисобланади

• Давлатнинг иқтисодиётга фаол аралашувини – жамғармани кўпайтиришнинг, мамлакат хўжалигини мустаҳкамлаш ва ривожлантиришнинг асосий омили сифатида қаради.
• Пул бойлигини кўпайтириш йўлларини қидирди,
• Қирол Людовик XIII га таклифлари:
• мануфактурани ривожлантириш,
• хунармандчилик мактаблари ташкил этиш,
• маҳсулотлар сифатини яхшилаш,
• ўз мамлакати савдогарларига ташқи савдода монопол ҳуқуқ бериш,
• мамлакатда ишлаб чиқарилган товарлар савдосини кенгайтириш билан Франция бозоридан хорижий савдогарларни сиқиб чиқаришни таклиф қилди.
• Хорижий савдогарларни мамлакат бойлигини сўриб олувчи насосга таққослайди.
• А.Монкретьен дастури Франция ташқи савдосини кенгайтиришни кўзда тутади, у нисбатан монетаризм ғоясини, шунингдек, савдо баланси концепциясини акс эттиради.

Унинг қарашлари ва таклифлари қуйидагилардир

Франциядаги амалий меркантилизмнинг энг ёрқин вакили француз қироли Людовик XIV саройида молия суперинтенданти (вазири) вазифасида ишлаган ва фаол протекционистик сиёсатни олиб борган Жан Батист Кольбер (1619–1683 й.) ҳисобланади.

Англия меркантилизмининг вакили Уильям Стаффорднинг (1154–1612 й.)

• У.Стаффорд меркантилизм учун характерли бўлган қуйидаги ғояларни илгари сурган:
• Муомалада бузилган пуллар эмас, балки тўла қимматли пуллар бўлиши керак, чунки фақат улар ташқи товар айланмасида яроқли ҳисобланади;
• Четга хом ашё чиқаришни ман этишни таклиф этади (кейин ундан тайёр маҳсулот ишлаб чиқарилиб юқори баҳода Англияга қайтиб келмасин);
• Катта миқдордаги пулнинг четга чиқиб кетишига йўл қўймаслик учун қиммат хорижий товарларни (зеб-зийнат буюмлари) истеъмол қилишни ман этишни талаб қилиб чиқди;
• Англияда ишлаб чиқарилиши мумкин бўлган товарларни мамлакатга олиб киришни тўлиқ ман этишни тавсия этди.