Мавзу: ирода режа

Ирода сифатлари

• А) Ирода кучи – кучли, кучсиз, кучли қатъийлик, мардлик, чидамлик. Кучсиз ирода бу абулиядир.
• Б) Аҳлоқий ирода – иродавий интилиш сабаби, тамойили ва қабул қилинган қарори билан характерланади.
• В) Ироданинг мустақиллиги – ташаббускорлик, масъулиятни англаш, кишилар фикрини таҳлил қила олиш. Мустақил бўла олмаслик бу негативизм, қайсарликдир.
• Негативизм – инсонни бошқа инсонларга нисбатан номойишкорона қаршилиги, маслаҳатларни очиқ тан олмаслиги.
• Қайсарлик – мотивлаштирилган қаршилик.
• Демак, кучли ироданинг психологик хусусияти – бу принципиаллик, танқидийлик, доимийлик, қатъийлик, қарор қабул қила олиш.

• Иродавий сифатлар – бу қийинчиликларни енгишда шаклланадиган ҳарактер билан боғлиқ, аниқ вазиятларда намоён бўлувчи ва шахс хусусиятларига айланган иродавий бошқарувнинг ўзига хос хусусиятидир.

• Иродавий сифатларни 3 гуруҳга ажратиш мумкин ва бу қуйидаги жадвалда келтирилган:
• ИРОДАВИЙ СИФАТЛАР

Собитқадамлик	Дадиллик	Иродавий-ахлоқий
Чидамлилик	Сабр-тоқатлилик	Қахрамонлик
-	-	Фидокорлик
Қайсарлик	Кескинлик (журътлилик)	Принципиаллик
Қатъиятлилик	Жасурлик	Интизомлилик

• И.В.Селиванов иродани тадқиқ этиш негизидан келиб чиққан ҳолда айрим хулосаларни чиқаради:
• а) ирода–бу шахснинг ўз фаолиятини ва оламдаги ўзини-ўзи бошқариш шаклларини англашнинг тавсифидир;
• б) ирода-инсон яхлит онгининг бир томони ҳисобланиб, у онгнинг барча шакл ва босқичларига тааллуқлидир;
• в) ирода-бу амалий онг, ўзгарувчи ва қайта қурилувчи олам, шахснинг ўзини онгли идора қилишликдир;
• г) ирода-бу шахснинг ҳиссиёти ва ақл-заковати билан боғлиқ бўлган хусусиятидир, аммо қайсидир ҳаракатининг мотиви, турткиси ҳисобланади .