Mavzu. Iqtisodiy axborot tizimlarida axborotlarni himoyalash usullari

1
, С
2
, ..., С
i
шифрматнларигагина эга бўлади, бунинг устига уларнинг ҳаммаси битта Е
к
шифрлаш алгоритми ѐрдамида шифрланган. Криптотаҳлилчининг вазифаси 
жўнатувчи 
шифрлаш 
дешифрлаш 
қабул 
килувчи 
Ушлаб олувчи 
С 
С 
М 
М 
К
21.3-расм. Маълумотлар фаол тутиб олинаётгандаги
криптотизимда ахборот оқими. 

---

имкон даражада кўпроқ маълумотларнинг дастлабки М
1
, М
2
, ..., М
i
матнларини очишдан, ѐки, янада муҳимроқ, ушбу маълумотларни шифрлаш 
учун қўлланган калит Кни топишдан ҳамда шу йўл билан ушбу калит билан 
шифрланган бошқа маълумотларни ҳам дешифрлашдан иборат. 
2. Муайян очиқ матн мавжуд бўлгандаги криптотаҳлилий хужум. 
Крипто-таҳлилчи 
бир 
нечта 
маълумотларнинг 
С
1
, 
С
2
, 
..., 
С
i
шифрматнларигагина эмас, балки ушбу маълумотларнинг М
1
, М
2
, ..., М
i
очиқ 
матнларига ҳам мурожаат имконига эга бўлади. Унинг вазифаси бу 
маълумотларни шифрлашда қўлланган калит Кни топиш, ѐки айнан шу калит 
билан шифрланган ҳар қандай янги маълумотларнинг дешифрлаш алгоритми 
DKни топишдан иборат.
3. Очиқ матнни танлаш имкони бўлгандаги криптотаҳлилий хужум. 
Бунда криптотаҳлилчи С
1
, С
2
,...,С
i
шифрматнларга ва улар билан боғлиқ 
бўлган М
1
,М
2
, ...,М
i
очиқ матнларгагина кириш имконига эга бўлиб қолмай, 
балки очиқ матнларни ўз хоҳишига кўра танлаш ҳамда уларни кейинчалик 
шифрланган холда олиш имконига эга бўлади. Бундай криптотаҳлил маълум 
бўлган очиқ матнли криптотаҳлилга нисбатан анча пишиқ бўлади, чунки 
бунда криптотаҳлилчи шифрлаш учун очиқ матннинг калит ҳақида кўпроқ 
маълумот 
бера 
оладиган 
блокларини 
танлаб 
олиши 
мумкин. 
Криптотаҳлилчининг иши маълумотларни шифрлашда қўлланган