Mavzu: Iqtidorli o’quvchilarni tarbiyalash va rivojlantirish mexanizmlarini takomillashtirish reja: Kirish I bob. Iqtidorli o’quvchilarni tarbiyalash va rivojlantirish maxanizmlarini takomillashtirishning nazariy metodik asosi

Parallellarni farqlash. Maktabda turli xil qobiliyatlarga ega bo'lgan bolalar uchun parallel ravishda bir nechta sinflar mavjud. Ta'limning ushbu shakli katta o'smirlik davridan (9-sinfdan) istiqbolli va ayniqsa, o'smirlik davrining oxiriga kelib, ma'lum bir bilim sohasiga doimiy qiziqish uyg'otgan iqtidorli bolalar uchun juda muhimdir. Parallellarni qayta joylashtirish. Xuddi shu yoshdagi maktab o'quvchilari o'xshash qobiliyatlarini hisobga olgan holda har bir o'quv fanlari bo'yicha mashg'ulotlar uchun guruhlarga bo'lingan. Xuddi shu bola ba'zi fanlarni (masalan, matematika va fizika) "ilg'or guruh"da, boshqalarni (masalan, gumanitar fanlarni) oddiy guruhda o'rganishi mumkin. Bu barcha parallellarda bir xil fanlar bo'yicha mashg'ulotlar bir vaqtning o'zida bo'lib o'tadi va har bir fan bo'yicha talabalar yangi tarzda guruhlanadi deb taxmin qilinadi. Ta'limning ushbu shakli barcha darajadagi talabalar uchun foydalidir, bu uning alohida afzalligi hisoblanadi. Shunday qilib, iqtidorli bolalarda o'quv muvaffaqiyatlari oshadi, ularning maktab fanlariga munosabati yaxshilanadi, o'zini o'zi qadrlashi ortadi. Qolgan bolalar ham iqtidorli bolalarnikiga qaraganda kamroq aniq bo'lsa-da, o'quv yutuqlarining o'sishini ko'rsatadi. Bundan tashqari, ularda o'rganishga qiziqish ortadi. Bolalarni bir xil va geterogen bo'lgan turli guruhlarga kiritish imkon qadar keng muloqot doirasini ta'minlaydi, bu iqtidorli bolalarning ham, maktabning boshqa barcha o'quvchilarining ham ijtimoiylashuv jarayoniga ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Ushbu turdagi ta'limning murakkabligi tashkiliy jihatlarga, xususan, yetarli miqdordagi o'qituvchilar va maktab binolariga bo'lgan ehtiyojga bog'liq. Agar barcha parallellar bir vaqtning o'zida fizika, kimyo va biologiya bilan shug'ullansa, bu maktabda bir xil miqdordagi o'qituvchilar va tegishli darslar o'tkazilishi mumkin bo'lgan sinflar bo'lishi kerakligini anglatadi.
Paralleldan iqtidorli talabalar guruhini tanlash. U har bir parallelda 5-8 ta eng muvaffaqiyatli talabalardan iborat guruhga birlashishi kerak, ular sinflardan biriga joylashtiriladi, bu yerda ularga qo'shimcha ravishda yana 20 ga yaqin talabalar bor. Bu sinf odatda iqtidorli talabalar guruhiga murakkab va boyitilgan dasturni taqdim etadigan maxsus tayyorlangan o'qituvchi tomonidan olib boriladi. Sinfning asosiy qismini va iqtidorli guruhni tayyorlash parallel ravishda amalga oshiriladi, bu turli vazifalarni o‘z ichiga oladi. Ta'limning ushbu shakli birinchi navbatda iqtidorli bolalar guruhining o'quv natijalariga ijobiy ta'sir ko'rsatadi.