mavzu: investitsiya faoliyatida kapital qurilish – mavzu: Kapital qurilish va kapital qo‘yilmalar. Reja


 Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning innovatsiya faoliyati zaruriyati



Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet104/148
Sana09.07.2021
Hajmi3,81 Mb.
#113868
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   148
Bog'liq
9.1-мавзу

3. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning innovatsiya faoliyati zaruriyati. 
Innovatsiya strategiyasining mohiyati 
 
Mamlakatning 
innovatsion 
salohiyatini 
oshirish 
davlatning 
ustuvor 
vazifalaridan biri bo‘lib hisoblanadi. Shu bois ham iqtisodiyotni modernizatsiyalash, 
texnik  va  texnologik  qayta  jihozlash,  iqtisodiyotning  tarkibiy  tuzilishini  tubdan 
o‘zgartirish,  diversifikatsiya  qilish  masalalariga  hozirda  davlatimizning  ustuvor 
vazifsia  sifatida  qaralmoqda.  Hozirgi  zamonaviy  sharoitda  har  qanday  ijtimoiy-
iqtisodiy  rivojlanishning  asosida  nazariya  yotibdi,  bu  fikrimizni  nemis  klassigi 
Immanuil  Kant  (1724-1804)ning “nazariyasiz  amaliyot  ko‘rdir”
5
  degan so‘zlari ham 
tasdiqlaydi.  Shu  nuqtai  nazardan,  O‘zbekistonda  milliy  innovatsion  rivojlanishning 
nazariy asosiga xizmat qiladigan asosiy yo‘nalishlarini aniqlab olishini lozim topdik. 
Zamonaviy  sharoitda  har  qanday  mamlakatning  innovatsion  rivojlanishining  milliy 
tizimini  tashkil  etuvchi  va  uni  rag‘batlantiruvchi  ikkita  muhim  omil  mavjud: 
“innovatsion  muhit”,  “innovatsion  infratuzilma”ni  shakllantirish  hamda  uni 
amaliyotga  joriy  etish  omilidir.  Bizning  nazarimizda,  “innovatsion  iqtisodiyot”ni 
uzluksiz  ishlab  chiqarish  va  raqobatni  ta’minlashga  xizmat  qiladigan  xo‘jalik 
yuritishning zamonaviy usuli sifatida qabul qilish lozim. 
O‘zbekistonda mulkchilikning turli shakllari rivojlanishiga yo‘l ochilishi bilan 
tadbirkorlikni  rivojlantirishning  haqiqiy  ijtimoiy-iqtisodiy  shart-sharoitlari  yaratildi, 
ularga:   
 
5
 Иммануил Кант. “Трактаты и письма. — М.: «Наука», 1980, Стр. 523. 710 с. 


 
- mustaqil xo‘jalik yuritish, mahsulot ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish, narx 
belgilash va tasarruf qilish erkinligi;  
 
- ishlab chiqarish vositalari, ishlab chiqarilgan mahsulot va olingan daromadga 
bo‘lgan mulkchilik huquqlarining ta’minlanishi; 
 
-  erkin  tadbirkorlikni  ta’minlaydigan  muayyan  umumiy  qonunchilik,  soliq 
imtiyozlari, tadbirkorlikni rivojlantirishda jamiyat manfaatdorligining mavjudligi;  
 
-  yetarli  moliyaviy  mablag‘,  moddiy  texnika  resurslari,  yuqori  malakaga  ega 
bo‘lish, iqtisodiy xavf-xatarga qo‘l ura bilish va hokazolarni kiritish mumkin. 
 
Hozirda  barcha  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  teng  huquqli  bo‘lib,  raqobat 
muhitida  o‘z  faoliyatini  olib  borish  imkoniyatlariga  ega  bo‘lishadi.  Erkin  raqobat 
muhitini  yaratilishi  va  uni  tobora  kuchayib  borishi  xo‘jalik  yuritish  sub’ektlari 
zimmasiga  ularning  mulkchilik  shaklidan  qat’iy  nazar,  doimiy  tarzda  rivojlanishni, 
yangilanishni,  raqobatbardosh  bo‘lishni  yuklaydi.  Bunday  sharoitda  oddiy  xo‘jalik 
yuritish  naf  keltirmaydi,  raqobatbardoshlikni  taminlamaydi,  raqobatbardoshlikka 
erishish  va  uni  doimiy  ravishda  ta’minlash  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ekt  zimmasiga 
mulkiy  shaklidan  qat’iy  nazar,  tadbirkor  bo‘lishni,  rivojlanish  yo‘lini  tanlab  olishni, 
iqtisodni  belgilab  olish  vazifalarini  yuklaydi.  Raqobatbardosh  mahsulot  (xizmatlar) 
ishlab  chiqarish  va  ayni  paytda  yuqori  daromadga  erishish  xo‘jalik  yurituvchi 
sub’ektdan  izlanuvchi  ijodkor  bo‘lishni,  yangiliklarni  doimiy  joriy  etishni, 
yaratuvchan  bo‘lishni,  yangi  ishni  amalga  oshiruvchi,  fan  va  texnika  yutuqlari 
natijasidan  oqilona  foydalanuvchi,  yangi  texnologiyalarni  joriy  etuvchi  xo‘jalik 
yuritishni yangi tashkiliy jihatlarini targ‘ib etuvchi, boshqaruvni takomillashtiruvchi, 
bozorni tadqiq etuvchi bo‘lishni, tovarlarni yangi turlarini ishlab chiqaruvchi, resurs 
tejash  usullaridan  foydalanuvchi,  raqobat  muhitiga  moslashuvchi,  novator  bo‘lishni, 
barcha  innovatsiyalarini  o‘z  faoliyatiga  kiritib  boruvchi  bo‘lishni,  uddaburonlik  va 
hokazolarni talab etadi.  
 
Shu  bois  ham  har  qanday  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ekt  birinchi  navbatda 
tadbirkor  sifatida  innovatsiya  faoliyatini  yuritishi  zarur.  Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ekt 
o‘z  faoliyatini  oddiy  yo‘l  bilan  olib  borar  ekan,  u  erta  yoki  kech  raqobat  muhitida 
yengiladi,  ko‘zlagan  maqsadiga  erisha  olmaydi,  rivojlana  olmaydi,  oxir  oqibatda 


yengiladi,  bankrotlikka  uchraydi.  Shuning  uchun  ham  har  bir  xo‘jalik  yurituvchi 
sub’ekt  o‘z  faoliyatini  innovatsiyalar  asosida  amalga  oshirishi  zarur.  Albatta 
innovatsiyalar  keng  qamrovlidir.  Innovatsiya  strategiyasi  korxonaning  tashkiliy, 
ishlab  chiqarish,  texnologik,  boshqaruv  va  boshqa  tuzilmaviy  salohiyatidan  kelib 
chiqib  shakllantiriladi.  Innovatsiya  strategiyasi  o‘zining  qamrovi,  muddatlari, 
sohalari,  yo‘nalishlari  bilan  farqlanadi.  Innovatsiya  strategiyasi  korxonaning  o‘z 
imkoniyatlari  hamda  iqtisodiyotning  bozor  infratuzilmaviy  imkoniyatlaridan  kelib 
chiqib shakllantiriladi. Ko‘p hollarda innovatsiya strategiyasi iqtisodiyotdagi umumiy 
muhit  bilan,  erkin  raqobat  muhiti  holati  bilan,  soha  va  tarmoqlardagi  holat,  ishlab 
chiqarish,  texnologik,  tadbirkorlik  salohiyatlari  va  mavjud  imkoniyatlardan  kelib 
chiqib shakllantiriladi. Korxona faoliyati tanlov asosida tashkil etilishi uni u yoki bu 
innovatsiya strategiyalarini ishlab chiqishga undaydi.  
 
Innovatsiya strategiyasini shakllantirish yuqorida qayd etilganidek innovatsiya 
loyihasi sifatida shakllantiriladi. Innovatsion loyihalar portfeli ko‘pgina hollarda ular 
tarkibidan tanlovni  tashkil  etish  imkoniyatini beradi.  Innovatsion  loyihalar  muayyan 
muddatlarga  texnologik,  boshqaruv  va  boshqa  tuzilmaviy  salohiyatidan  kelib  chiqib 
shakllantiriladi.  Innovatsiya  strategiyasi  o‘zining  qamrovi,  muddatlari,  sohalari, 
yo‘nalishlari bilan farqlanadi. Innovatsiya strategiyasi korxonaning o‘z imkoniyatlari 
hamda  iqtisodiyotning  bozor  infratuzilmaviy  imkoniyatlaridan  kelib  chiqib 
shakllantiriladi. Ko‘p hollarda innovatsiya strategiyasi iqtisodiyotdagi umumiy muhit 
bilan, erkin raqobat muhiti holati bilan, soha va tarmoqlardagi holat, ishlab chiqarish, 
texnologik,  tadbirkorlik  salohiyatlari  va  mavjud  imkoniyatlardan  kelib  chiqib 
shakllantiriladi.  Korxona  faoliyati  tanlov  asosida  tashkil  etilishi  uni  u  yoki  bu 
innovatsiya  strategiyalarini  ishlab  chiqishga  undaydi.  Innovatsiya  strategiyasini 
shakllantirish yuqorida qayd etilganidek innovatsiya loyihasi sifatida shakllantiriladi. 
 
Innovatsion loyihalar portfeli ko‘pgina hollarda ular tarkibidan tanlovni tashkil 
etish  imkoniyatini  beradi.  Innovatsion  loyihalar  muayyan  muddatlarga  Innovatsiya 
strategiyasi  innovatsiya  loyiha  sifatida  shakllantirilib,  uning  biznes  rejasi  ishlab 
chiqiladi va istiqboli belgilanadi. Innovatsiya strategiyasini mukamalligi avvalom bor 
xo‘jalik  yurituvchi  sub’ekt  yoki  korxona  salohiyatiga,  bilimlar  darajasiga,  ijodiy 


yondoshuvga,  yaratuvchanlikka,  istiqbolni  tasavvur  qila  olishga,  axborotga  ega 
bo‘lishga, o‘rnatilgan xalqaro aloqalarni rivojlantirishga, zamonaviy texnologiyalarni 
bilishga  va  qator  boshqa  omillarga  bog‘liqdir.  Korxona  tadbirkorlik  faoliyati 
salohiyati  uning  innovatsiya  strategiyasini  aniqlovchisi  sifatida  xizmat  qiladi. 
Innovatsiya  sirategiyasini  shakllantirishda  yana  asosiy  omillardan  biri  erkin  bozor 
holatidan  kelib  chiqib,  uni  istiqbolini  belgilash  va  faoliyat  tanlovini  aniq  amalga 
oshirishdir. 



Download 3,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   148




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish