Mavzu: Immunitet to’g’risida ta’limot

Suniy immunitet va uning turlari.

• Sun`iy immunitet va uning turlari: sun`iy immunitetni hosil qilish uchun 2 xil usuldan foydalaniladi. 1) Ba`zi yuqumli kasalliklarga qarshi sun`iy immunitet hosil qilishda organizmga tayyor immun moddali qon zardobi yuboriladi.Masalan, yadador bo`lganlarni tetanus va gazli gangerina kasalligidan saqlash uchun ularga anfitoksinli zardob yuboriladi. Bunday immunitetni sun`iy passiv immunitet ham deyiladi. Bunday immunitet organizmga immunli zardob yuborilgandan so`ng 12-20 soat o`tgach hosil bo`ladi va u uzoq saqlanmaydi, 20-25 kun saqlanadi. Shunday bo`lsa ham kasallikning oldini olish uchun ishonchli usul hisoblanadi va keng qo`llaniladi. Sun`iy immunitetning ikkinchi usuli: bunda organizmga vaksina yuboriladi. Vaksina bilan suniy immunitet hosil qilishni vaksinasiya yoki emlash deyiladi. Vaksina deb o`ldirilgan yoki tirik, lekin kuchsizlantirilgan mikrobdan iborat biologik moddaga aytiladi. Vaksina bakteriologik institutlarning maxsus laboratoriyalarida tayyorlandi. Vaksina olish uchun mikrob quyuq yoki suyuq ovqatda o`stiriladi. Organizmga vaksina yuborib sun`iy immunitet hosil qilish kuchli va uzoq vaqt davom etadi. Masalan buzoqlarning parativ kasalligiga qarshi vaksina olti oylik kuydirgi kasalligiga qarshi vaksina bir yillik immunitet hosil qiladi.

Ilgari vaqtlarda chechakka qarshi vaksina qilishni Xitoyliklar keyinroq Kavkazlilar qo`llagan. 1744-1745 yillarda rus vrachi Danilo Samoylovich tovun kasaligiga qarshi vaksina qo`llaydi. 1796 yilda ingliz vrachi Eduard Djenner chechakka qarshi vaksina tayyorlab, bu kasallikning olishni topdi. Hozirgi vaqtda vaksina yordamida qutirish, chechak, tifi, paratif, vabo, tovun, brusellyoz, sil, qorason, saramas va boshqa kasalliklar davolanmoqda. Vaksinasiya organizmni ko`p kasalliklarga qarshi immunitetli qiladi. Ya`ni kasallikni oldini oladi va uni yuqotadi. Bu usul ishonchli va fanga asoslangan usuldir.

• Ilgari vaqtlarda chechakka qarshi vaksina qilishni Xitoyliklar keyinroq Kavkazlilar qo`llagan. 1744-1745 yillarda rus vrachi Danilo Samoylovich tovun kasaligiga qarshi vaksina qo`llaydi. 1796 yilda ingliz vrachi Eduard Djenner chechakka qarshi vaksina tayyorlab, bu kasallikning olishni topdi. Hozirgi vaqtda vaksina yordamida qutirish, chechak, tifi, paratif, vabo, tovun, brusellyoz, sil, qorason, saramas va boshqa kasalliklar davolanmoqda. Vaksinasiya organizmni ko`p kasalliklarga qarshi immunitetli qiladi. Ya`ni kasallikni oldini oladi va uni yuqotadi. Bu usul ishonchli va fanga asoslangan usuldir.