Mavzu: Immunitet to’g’risida ta’limot

Erlix nazariyasi. Immunitet hodisalarini tushuntirishda Erlix nazariyasi ham uzoq vaqt xukm suradi. Erlix ximik bo`ladi, shuning uchun u immunitet nazariyalarini kimyoviy reaksiyalarga o`xshatib tushuntiradi. Erlix, mikrob toksini antitoksin ta`sirida neytrallanishini (ikkala moddaning xususiyatining yo`qolishi) kuchli ishqor bilan kuchli kislota aralashgandagi hodisaning xuddi o`zi deb hisoblangan. Keyingi tekshirishlarda Erlix nazariyasi ham rad etilgan noto`g`ri nazariyadir.

• Erlix nazariyasi. Immunitet hodisalarini tushuntirishda Erlix nazariyasi ham uzoq vaqt xukm suradi. Erlix ximik bo`ladi, shuning uchun u immunitet nazariyalarini kimyoviy reaksiyalarga o`xshatib tushuntiradi. Erlix, mikrob toksini antitoksin ta`sirida neytrallanishini (ikkala moddaning xususiyatining yo`qolishi) kuchli ishqor bilan kuchli kislota aralashgandagi hodisaning xuddi o`zi deb hisoblangan. Keyingi tekshirishlarda Erlix nazariyasi ham rad etilgan noto`g`ri nazariyadir.
• Arrenius va Madson nazariyasi ham immunitet hodisalarini kimyoviy nuqtan nazardan tushuntiruvchi nazariyadir. Bular toksin bilan antitoksin juda kuchsiz ishqorlardek birlashadi va bir-birini neytrallaydi deb hisoblaganlar. Bu ham noto`g`ri nazariyadir.
• Bordenning adsorbsion nazariyasi-“Danish fenomeni” deb atalgan immunitet reaksiyasi asosida vujudga kelgan. Danish fenomeni qo`yidagilardan iboratdir. 1. xissa aktitoksinli zardobga 1 xissa toksin aralashtirib neytrallangandan keyin biror hayvonga ukol qilinsa,undan hayvon zaharlanmaydi. Agar shu tajriba ozroq o`zgartirilsa, yani antitoksinli zardobdan 1 xissa, olib unga yarim xissa toksin aralashtirilsa va bir necha vaqtdan keyin toksinning qolgan yarimi qo`shilsa, bu aralashma neytrallanmay qoladi va hayvonga yuborilsa uni zaharlab o`ldiradi. Shu hodisani hisobga olib Borde antitoksin bilan toksinning neytrallanishi kimyoviy reaksiyaga o`xshamaydi,balki bu adsorbsiya jarayonidir degan xulosaga keladi.Bu ham notug`ri nazariyadir.

Gumoral nazariya:- organizmning mikrobdan saqlanishi, yani immunitetli bo`lishi qonning suyuq qismidagi immun modda zarlobiga bog`liq degan nazariya kelib chiqdi . Bu nazariya tarafdorlari Buxner, Bering , Netal va Erlixlardir.

• Gumoral nazariya:- organizmning mikrobdan saqlanishi, yani immunitetli bo`lishi qonning suyuq qismidagi immun modda zarlobiga bog`liq degan nazariya kelib chiqdi . Bu nazariya tarafdorlari Buxner, Bering , Netal va Erlixlardir.
• Fagositar nazariya yoki I.I Mechnikovning fogositoz haqidagi ta`limoti. Bu nazariyani buyuk rus olimii Mechnikov yaratgan. Mechnikov organizmni immunetitli bo`lishida fagositoz hodisasining ahamiyatini to`liq va materialistik asosda isbotlab berdi.