Мавзу: Илк ўзбек алифбосининг вужудга келиши


Ayrim harflar imlosi. (1-30-§ qoidalar)



Download 3,2 Mb.
bet28/92
Sana02.07.2022
Hajmi3,2 Mb.
#728962
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   92
Bog'liq
TOG\'AYEV

Ayrim harflar imlosi. (1-30-§ qoidalar).

  • О‘zak-negiz va qo‘shimchalar imlosi (31-55-§ qoidalar).

  • Qo‘shma so‘z va so‘z birikmalari imlosi (56-58-§ qoidalar).

  • Bo‘g‘in ko‘chirilishi (59-62-§ qoidalar).

  • Bosh harflarning yozilishi (63-72-§ qoidalar).

    Ayrim harflar imlosida unli va undosh tovushlarni aks ettiruvchi har bir harf sharhlanadi. Masalan: i harfi quyidagicha tavsiflanadi: I bir, biz, bil kabi so‘zlarda qisqa aytiladigan “i” unlisi o‘rnida, muhit, lirika kabi so‘zlarda cho‘ziqroq aytiladigan “i “ unlisi o‘rnida yoziladi. Bilan, biroq, sira kabi so‘zlarning birinchi bo‘g‘inida “i” tovushi juda qisqa aytilsa ham shu tarzda yoziladi. Fikr, zikr, qism, jism kabi o‘zlashma so‘zlardagi oxirigi undoshdan oldin “i” aytilsa ham, arab yozuvi an’anasiga ko‘ra yozilmaydi.
    So‘z o‘zagining oldingi ochiq bo‘g‘inida lablanmagan old qator unlilari i, e, a dan biri bo‘lsa, keyingi yopiq bo‘g‘inda “i” yoziladi: keyin, ivit; va hokazo.
    I unlisidan tashqari, u, o, a, e, o‘ unlilarning imlosi ham so‘zlarda o‘ziga xosligi bilan ajralib turadi.
    Shuningdek, undoshlarning yozuvdagi grafik tasviri ham o‘ziga xos. Masalan: jurnal, ekipaj, bogaj, garaj kabi o‘zlashma so‘zlardagi sirg‘aluvchi undosh ham j tarzida yoziladi. Ajrab, mujda, sajda kabi so‘zlarda qo‘llangan sirg‘aluvchi undosh ham j harfi orqali yoziladi. Bu o‘rinda biz faqat i unlisining yozilishi xususida to‘xtaldik.
    О‘zak-negiz va qo‘shimchalar imlosida so‘z va unga qo‘shimcha qo‘shilishi bilan bog‘liq imlo qoidalari sharhlanadi. Masalan: ulug‘ so‘ziga -ay qo‘shimchasi qo‘shilganda, talaffuzda o‘zak tarkibidan keyingi u tushib qoladi va bu so‘z shu tartibda yoziladi. Ya’ni: ulg‘ay va hokazo.
    Qo‘shma so‘z va so‘z birikmalari imlosi. Bu bo‘limda rus grafikasiga asoslangan o‘zbek yozuvida qo‘shma so‘z va so‘z birikmalarining yozilish qoidalari sharhlanadi. Masalan: bir urg‘u bilan aytiluvchi va bir tushunchani anglatuvchi ko‘zoynak, oshqozon tipidagii qo‘shma so‘zlar qo‘shib yoziladi va hokazo.

    Download 3,2 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   92




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish