Mavzu: Ilk yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishning asosiy xususiyatlari Reja

Mavzu: Ilk yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishning asosiy xususiyatlari


Reja:

1. 
   Ikki yoshgacha bo‘lgan bolalarning rivojlanyshida nutqning ahamiyati.
   
2. 
   Bir yoshgacha bo‘lgan bolalarda nutq o‘stirishning tayyorgarlik boskichi.
   
3. 
   Bolaning yeti oylik davri va undan keying davrlari.
   

Ikki yoshgacha bo‘lgan bolalarning rivojlanyshida nutqning ahamiyati
Ilk yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish masalasi pedago-gikaning muhim masalaridan biri hisoblanadi. Ilk yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish bo‘yicha uzoq va ko‘p yillar davomida tad-kiqot ishlari olib borildi, Bu masala bo‘yicha mashhur olimlar, amaliyotchi-pedagoglar, metodistlardan Ye. I. Tixeyeva, N. M. Shelova-nov, N. M. Aksarina, N. F. Latsigina, Ye. K. Kaverina, G. L. Rozengart-Pupko, G. M. Lyalina, V. A. Petrova, N. S. Karpinskaya, I. A. Panina, S. L. Novoselova, Ye. V. Zvorigina, I. M. Kononova, N. N. Palagina, M. I. Popova, Ye. I. Radina va boshqalar tadkiqot ishlari olib bor-dilar.
Bola hayotining birinchi yili eng mas’uliyatli davr bo‘lib, bu davrda bola nutqida katta o‘zgarishlar sodir bo‘ladi. Bu bolaning umumiy rivojlanishida namoyon bo‘ladi.
Bola tayyor nutq apparata bilan tug‘iladi, lekin u gapirmaydi. Buning sabablari bir qancha:
1.Yangi tug‘ilgan chaqaloq (go‘dak) o‘zining nutq apparatidan foydalanish ko‘nikmasiga ega emas, bu ko‘nikmani unda hosil qil-dirish kerak.

2. 
   Unda nutq uchun mavzu (ob’ekt) yo‘q, u bu mavzuni (ob’ektni) to‘plashi kerak.
   
3. 
   Unga nutqning so‘z shakllari tanish emas, bola ular bilan tanishishi kerak.
   
4. 
   Nutq tafakkur bilan bog‘liq, shuning uchun bolaning tafak-kurini rivojlantirish kerak.
   
5. 
   Nutq kishilarning bir-birlari bilan bo‘lgan munosabatida rivojlanadi, go‘dak hali atrofini o‘rab olgan kishilar bilan aloqa o‘rnatgan emas^
   

Mana shu' yuqoridagi yo‘nalishlarga qarab, bolalar nutqining rivojlanishiga rahbarlik qilish kerak. Bola nutq apparatining takomillashishiga va nutqining ravojlanish jarayoni tezlashishiga ta’sir etish lozim.
O‘z vaqtida, to‘liq qimmatga ega bo‘lgan nutqni egallash bolada to‘liq qimmatga ega bo‘lgan psixik jarayonning vujudga kelishida va uni kelgusida rivojlantirishdagi eng muhim vositalardan biri ekanligini olimlar o‘zlarining ilmiy-nazariy qarashlarida is-botlab berishgan.
Bolada nutq ilk yoshidanoq shakllana boshlaydi. Bu davrda egal-langan nutq bolaning kelgusida ona tilini mukammal egallashida asosiy zamin bo‘libxizmat qiladi. Bolatug‘ilishi bilan atrofdagi-lar bilan nutqiy munosabatga kirishadi, bu munosabat orqali o‘zi-dagi hamma kuch va qobiliyatni rivojlantiradi.
Tarbiyachi-hamshira ilk yoshdagi bolalar nutqini o‘stirishga jid-diy e’tibor berishi va uni rivojlantirishga oid barcha ishlarni sistemali tarzda tashkil etishi lozim.