Mavzu: Hujayra va to'qima. Moddalar va energiya almashinuvi. Endokrin tizim. Reja

Elektr tokidan shikastlanish.

Sanoat, qishloq xo’jaligi va kundalik hayotda elektrlashirishni ko'p qo'llash, elektr tokidan shikastlanishlar sonini ko'paytirib yubordi. Elektr simlarining ikkala qutbini ushlaganda tokdan shikastlanish ro’yobga keladi, bu boshqa kuyishlardan farq qiladi. Elekir tokining ta'sir qilishi uning kuchiga, kuchlanishi va ta'sir davomiyligiga bog'liq bo'ladi. Elektr tokining ta'siri natijasida elektroliz (bug' yoki gaz hosil bo'lishi) ro’yobga kelib, suyakda fosfor tuzlari eriydi. Yuqori kuchlanishdagi shikastlanish nafaqat terini balki mushak va suyaklarni ham zararlantiradi. Mushak ko’chadi. "Tunel" paydo bo'lib, qontalash kuzatiladi. Bu o'zgarishlar tokning kirish, shuningdek, chiqish joylarida ro'y beradi. Elektr tokidan shikastlangan sohada sarg'ish- qo’ng'ir yoki kulrang kuyish jarohatlari yuzaga keladi. Ular odatda katta bo’lmasdan 2-3 mm. o'rtasi past va atrofi do’mboqcha kabi ko’tarilib turadi. Termik kuyishdan farqli elektrdan kuyishda giperemiyu va og’riq bo'lmaydi. Bu belgilar tok chiqish joyida mavjud bo'lishi mumkin. Chuqurligini qiyin, ba'zida mushak, nerv, qon – tomirlar, suyaklar zararlanishi, tok o'tgan sohada tunel yoki bo'shliqlar hosil bo'lishi mumkin. Elektr tokidan shikastlanganda mahalliy va umumiy belgilar kuzatiladi.

Umumiy belgilar har xil bo’ladi, u tokning ta'sir qilish davriga bog'liq. Yengil hollarda qo’rquv, darmonsizlik, hushdan ketish, ko'ngil aynishi kuzatiladi. Og'ir hollarda esa shok belgisi, chala o'lim holatiga ham sabab bo'ladi. Shikastlanganda nafas olishning to'xtashi, yurak fibrillyasiyasi yuzaga keladi.

Elektr toki urganda birinchi yordam ko'rsatish

1. 
   Elektr toki ta'sirini zudlik bilan to'xtatish zarur. Butun zanjirdan tokni uzish, tayoq bilan yoki rezina qo'lqop bilan simni olib tashlash nuimkin.
   

2. 
   Nafas olish va qon aylanish to'xtagan bo'lsa sun'iy nafas oldiriladi va yurakni tashqi massaj qilish zarur.
   

3. 
   Kuygan joyga bog’lam qo’yish zarur.
   
4. 
   Bemorni isitish, issiq choy yoki kofe berish lozim.
   
5. 
   Shikastlangan kishi tezda kasalxonaga yetkaziladi.
   

Mavzu: Orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi (OITS) haqida ma’lumot.