|
2.1 Globallashuvning ijobiy xususiyatlari va ularni ifodalovchi ko’rsatkichlar.
Globallashuv jarayonlarining ijobiy oqibatlari (afzalliklari) quyidagilarni o'z ichiga oladi:
1. Globallashuv ixtisoslashuv va xalqaro mehnat taqsimotining chuqurlashishiga yordam beradi. Uning sharoitida mablag'lar va mablag'lar yanada samarali taqsimlanadi, bu oxir-oqibatda o'rtacha turmush darajasining oshishiga va aholining hayot istiqbollarining kengayishiga yordam beradi (buning uchun kam xarajatlarda).
2. Globallashuv jarayonlarining muhim ustunligi - bu ishlab chiqarish miqyosidagi tejamkorlik, bu xarajatlarni pasaytirishga va narxlarning pasayishiga, natijada barqaror iqtisodiy o'sishga olib kelishi mumkin.
3. Globallashuvning afzalliklari, shuningdek, barcha tomonlarni qoniqtiradigan o'zaro manfaatli asosda erkin savdo-sotiqning afzalliklari bilan bog'liq.
4. Globallashuv, raqobatni kuchaytirib, yangi texnologiyalarni yanada rivojlantirish va ularni mamlakatlar orasida tarqatishni rag'batlantiradi. Uning sharoitida to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarning o'sish sur'ati jahon iqtisodiyotining o'sish sur'atlariga qaraganda ancha yuqori bo'lib, bu sanoat texnologiyalarini uzatish, transmilliy kompaniyalarni shakllantirishning eng muhim omili bo'lib, bu milliy iqtisodiyotga bevosita ta'sir ko'rsatmoqda. Globallashuvning afzalliklari boshqa mamlakatlarda tegishli sohalarda etakchi bo'lgan xorijiy davlatlarning ilg'or ilmiy-texnikaviy, texnologik va malakaviydarajasidan foydalanish natijasida olinadigan iqtisodiy foydalar bilan belgilanadi, bu holda yangi echimlarni joriy etish qisqa vaqt ichida va nisbatan arzon narxlarda sodir bo'ladi.
5. Globallashuv xalqaro raqobatning kuchayishiga yordam beradi. Ba'zida globallashuv mukammal raqobatga olib keladi, deb ta'kidlashadi. Aslida, bu yangi raqobatbardosh sohalar va an'anaviy bozorlarda raqobatning kuchayishi haqida bo'lishi kerak, bu alohida davlat yoki korporatsiya imkoniyatidan tashqarida. Axir o'z harakatlarida cheksiz kuchli tashqi raqobatchilar ichki raqobatchilarga qo'shilishadi. Jahon iqtisodiyotidagi globallashuv jarayonlari, avvalambor, iste'molchilar uchun foydalidir, chunki raqobat ularga tanlov huquqini beradi va narxlarni pasaytiradi.
6. Globallashuv global ishlab chiqarishni ratsionalizatsiyasi va ilg'or texnologiyalarning tarqalishi, shuningdek, global miqyosda uzluksiz innovatsiyalar uchun raqobatbardosh bosim natijasida mahsuldorlikning oshishiga olib kelishi mumkin.
7. Globallashuv mamlakatlarga ko'proq moliyaviy resurslarni safarbar qilish imkoniyatini beradi, chunki investorlar ko'p sonli bozorlarda keng moliyaviy vositalardan foydalanishi mumkin.
8. Globallashuv insoniyatning umumbashariy muammolarini, avvalambor atrof-muhitni hal qilish uchun jiddiy asos yaratadi, bu dunyo hamjamiyatining sa'y-harakatlarini birlashtirish, resurslarni birlashtirish, turli sohalardagi harakatlarni muvofiqlashtirish bilan bog'liq.
Globallashuvning yakuniy natijasi, ko'plab mutaxassislar umid qilganidek, dunyo farovonligining umumiy o'sishi bo'lishi kerak.
Qizig’i shundaki, globallashuvning noyob ijobiy tomonlari, avvalambor, hayotning madaniy tomonlari bilan bog’liq.
Madaniy globallashuv-bu diniy va milliy chegaralarni yo’q qilishga intiladigan jarayon. O’zining asosiy maqsadiga ko’ra, u butun insoniyatni yagona global svelizatsiya ichiga birlashtirishni maqsad qilgan.
Shuningdek, milliy va diniy tafovutlarga yo’l qo’ymaydigan progressive davlatlar o’rtasidagi munosabatlarni o’rnatadigan madaniy globallashuv. Buni yaqin sharqda yaqqol ko’rish mumkin. Qatar, Saudiya, Birlashgan Arab Amirliklari kabi davlatlar an’anaviy islomiy qadriyatlarni amalda davom ettirayotgan qo’shnilariga qaraganda muvaffaqiyatli va gullab-yashnagan.
Chegaralar ochilishi tufayli amalga oshirilgan migratsiya madaniy almashinuvga imkon beradi va bu o’z navbatida insoniyatning umumiy birlashishiga yordam beradi. Globallashuvning madaniy tomoni bizga hozirgi dunyo uchun ham ajralmas omil bo’lib xizmat qiladi. Ommaviy axborot vositalari bu odamga dunyodagi voqealarni kuzatishga yordam beradi. Shuningdek, ushbu jarayonning mahsuloti-bu bizning zamonamiz eng yaxshi ta’sir ko’rsatadigan ta’limning mavjudligi.
Ilmiy bilim va texnalogiya almashinuvi taraqqiyotining asosiy omili, shuning uchun biz bu sohadagi hozirgi holati madaniy globallashuvga majburmiz deb ta’kidlash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
