Mavzu: Geometrik figuralar ularning ta`rifi va alomatlari. Reja

II.2 O’qitish jarayonida qo’llaniladigan metodlarga
qo’yiladigan talablar.
Talim metodlari oldiga quyidagi asosiy talablar qo’yiladi:
1. O’quv materialini o’rganish yo’li fikr yuritishning didaktik usullarini,
milliy istiqlol g’oyasiga hamda milliy qadriyatlarga asoslangan axloq, xulqatvorning
irodaviy sifatlarini shakllantirishga olib kelishi kerak.
Shu talab nuqtai nazaridan qaraganda, talim metodi tarbiyalovchi xarakterda
bo’lishi, yani bilimlarni o’zlarshtirishgagina emas, balki talimning tarbiyalovchilik
imkoniyatlarini ishga solishga ham yordam berishi kerak.
2. Talim metodi ilmiy dalilar bilan ravshan va aniq asoslangan bo’lishi lozim.
Ana shunda o’qituvchi, bu metod bilan ishlashda qanday vazifalarni qo’yib, hal
qilish mumkinligini va qanday vazifalarni amalga oshirib bo’lmasligini ko’ra oladi.
Metodning ilmiyligi o’quvchilarning ravshan va aniq fikr yuritishini: materiallarni
o’zlashtirish jarayonidagi dalil-isbot va muhokamalarning maqsadi, vositalari,
usullari, asosiy va ikkinchi darajali natijalarni ham bildiradi.
3. Talim metodlarning tizimliligi ularning samaradorlik darajasini belgilaydi.
O’quv materialini o’rganishning har qanday alohida olingan usuli, garchi, shu
darsda qo’llanish uchun juda qulay bo’lsa ham, o’qitishning boshqa metodlari
bilan birga qo’llanilmaganda o’quvchilar aqlining o’sishiga uncha tasir
ko’rsatmasligi mumkin.
4. Talim metodlari oldiga muqarrar suratda qo’yiladigan yana bir talab –
ularning tushunarli bo’lishidir. O’qitish yo’li o’quvchiga tushunarli va maqbul
bo’lishi, o’quv materialini o’rganish usullari esa uning bilimlarni o’zlashtirishdagi
yosh imkoniyatlariga muvofiq kelishi lozim.
5. Bolani sezgi organlari orqali bilishga o’rgatish va o’quv jarayonida
ko’rsatmali qurollardan iloji boricha ko’proq foydalanish zarurligi talim metodlari
oldiga qo’yiladigan muhim talabdir. Talim metodlarini talimni ongli va faol
shaklda olib borish tamoyili nuqtai nazaridan asoslash zarurligi ham muhim
talablardan biridir. Bolaning o’quv mashg’ulotlariga ongli munosabatda bo’lishi,
o’quv materiali mazmunini ongli ravishda tushunishi, undagi bilish faolligi va
10
qiziqishining darajasi o’qituvchining tushuntirish metodlariga va bolalarning
bilimlarni o’lashtirish usullariga bog’liq.
6. Talim metodlari oldiga qo’yiladigan talablardan yana biri bilimlarning
asosli va puxta bo’lishidir. Talim metodlari yaxshi natija beradigan bo’lishi lozim.
O’qituvchining tushuntirish va o’quvchilarning o’zlashtirish usuli rejalashtirilgan
yoki mo’ljallangan natijani berishi kerak.