Mavzu: Fuqarolik huquqida Fuqarolik huquqiy munosabatlar

---

 
 
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY
VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI 
 
TARIX FAKULTETI 
 
“Milliy g‘oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi” kafedrasi 
 
IV kurs bitiruvchisi Nurnazarov Sardorning 
 
“O’zbekiston Respublikasida fuqarolik huquqiy 
munosabatlarining huquqiy asoslari”
 mavzusidagi 
 
BITIRUV
MALAKAVIY ISHI 
 
 
Ilmiy rahbar: Djanobilova M.Q. 
 
 
BUXORO-2017 
 

---

2 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA FUQAROLIK HUQUQIY 
MUNOSABATLARINING HUQUQIY ASOSLARI 
 
Reja: 
KIRISH. 
I BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA FUQAROLIK HUQUQIY 
MUNOSABATLARNING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI. 
1.1. Fuqarolik huquqiy munosabatlar tushunchasi va turlari. 
1.2. Hozirgi zamonda fuqarolik huquqiy munosabatlarda amal qiluvchi asosiy 
fuqarolik-huquqiy tizimlar. 
 
II BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA FUQAROLIK HUQUQIY 
MUNOSABATLAR
SUB’EKTLARINING TA’SNIFI. 
2.1. Fuqarolar – fuqarolik huquqiy munosabatlar sub’ektlari sifatida. 
2.2. O’zbekiston Respublikasi – fuqarolik huquqiy munosabatlar sub’ekti 
sifatida. 
XULOSA. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI. 

---

3 
KIRISH 
 
Mavzuning dolzarbligi. 
O’zbekiston Respublikasining Birinchi
 
Prezidenti 
I.A.Karimov uqtirganidek, fuqarolik huquqlarini amalga oshirish va burchlarni 
bajarish vaqtida fuqarolar va tashkilotlar davlatimiz bozor iqtisodiyotini 
shakllantirish sharoitida qonunlarga va normativ huquqiy hujjatlarga nisbatan 
chuqur hurmat hissini tarbiyalash alohida ahamiyatga egadir
1
. 
Fuqarolik huquqiy munosabat deb, shaxslar o'rtasida bo'ladigan va 
fuqarolik-huquqiy normalar bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatga 
aytiladi. Shaxslar (fuqarolar va yuridik shaxslar) o'rtasida tuziladigan oldi-sotdi, 
mahsulot yetkazib berish, biron-bir ishni bajarish, ijara, qarz to'g'risidagi 
shartnomalar fuqarolik-huquqiy munosabatlar jumlasiga kiradi. Fuqarolik huquqiy 
munosabatlar – amaldagi huquqiy madaniyatning muhim elementi bo'lib 
hisoblanadi. Yuridik adabiyotlarda fuqarolik huquqiy munosabatlar huquq 
normalari bilan tartibga solingan ijtimoiy munosabatlardir, degan fikr keng 
tarqalgan va qo'llaniladi. Binobarin, fuqarolik huquqiy munosabat, birinchi 
navbatda, yuridik normalarni amalga oshirishning huquqqa amal qilishning 
natijasidir. Aynan fuqarolik huquqiy munosabatlar orqali huquq «yashaydi», amal 
qiladi. Huquq sub'yektlarining huquqiy imkoniyatlari va yuridik majburiyatlarini 
amalga 
oshirishning 
haqiqiy 
manzarasini 
aynan 
fuqarolik 
huquqiy 
munosabatlarning yuzaga kelishi ko'rsatadi. Fuqarolik huquqiy munosabatlar 
sub'yektlarining huquqiy pozisiyasi va mo'ljallari, yuridik sohadagi tashabbuslari 
va faolliklari, hatti-harakatlari yuridik shakllarini bilish darajasi jamlanib, bu 
sub'yektlarning huquqiy madaniyatini belgilaydi. 
Fuqarolik huquqiy munosabatlar qonun munosabatlaridir. Zotan avvalo
 
fuqarolik huquqiy munosabatlar ijtimoiy munosabatlarning tarkibiy qismi bo'lib 
hisoblanadi. Chunki huquq davlat darajasida umumlashtirilgan irodaning normativ 
ifodasi bo'lib, u hayotning o'zida shakllanadi, vujudga keladi, aytaylik, sudyaning 
faoliyati huquq yaratadi. Bu hol davlat hukmronligini susaytiradi. Iqtisodiyotga 
1
Каримов И.А. Ўзбекистон - бозор муносабатларига ўтишнинг ўзига хос йўли. -Т.: Ўзбекистон. 1993. -72 б. 

---

4 
davlat aralashuvini cheklaydi. Hokimiyat bo'linishi prinsipiga keng yo'l olib, 
sudyaning yuksak rolini ta'minlashga xizmat qiladi. Ayniqsa, sud-huquq tizimini 
isloh qilish va yanada liberallashtirish jarayonida alohida ahamiyat kasb etadi. 
Shuni ham alohida qayd etish lozimki, mustaqillik yillari O'zbekiston 
Respublikasida 
demokratik 
davlatni 
faol 
qurish. 
Uning 
siyosiy-huquq 
konsepsiyasini ishlab chiqish davri sifatida o'z ahamiyatiga ega. 
Fuqarolik huquqiy munosabatlar, ijtimoiy-foydali yoki salbiy yuridik fakt 
natijasida yuzga kelganligiga qarab, jamiyat huquqiy madaniyatining ko'rsatkichi 
bo'ladi. Aytaylik, oila qonunlarida mustahqamlanga nikohdan o'tish imkoniyati 
kamdan-kam hollarda aniq huquqiy munosabatlarda amalga oshadi va amaliy 
ifodasini topadi. Bu jamiyat huquqiy madaniyatining nafaqat yuridik, balki 
ijtimoiy qadriyat bo'lgan mazkur normani ham qabul qilmaganligidan dalolat 
beradi. Anir ushbu normani keng qo'llash er-xotini o'rtasida janjalning oldini 
olishga, ular bo'yicha uzoq davom etuvchi tortishuvlarga yo'l qo'ymaslikka, ayrim 
hollarda esa ajralishlar negizida sodir etilayotgan jinoyatlarning oldini olishga 
imkon bergan bo'lardi.