Mavzu: Fermer xo’jaliklari yer uchastkalarining kadastr pasportini

1. Tuproq unumdorligi – namlik sig‘imi, suv o‘tkazuvchanligi, mexanik, fizik, 

ximiyaviy,  biologik  tarkibi,  ozuqa  moddalarining  umumiy  zaxirasi  bilan 

o‘lchanadi. 

2. Tuproqning tarkibiy unumdorligi – yerga vaqtincha dam berish, daraxt 

barglari, yovvoyi o‘tlar tanalari, ildiz chirishi, dukkakli ekinlar ekish bilan tuproq 

ozuqasi boyitiladi. 

3. Tuproqning sun’iy unumdorligi – kishilarning o‘z mehnati va qo‘shimcha 

kapital sarflashi yo‘li bilan ozuqani ko‘paytirish tushuniladi. 

Yerning unumdorligini oshirish  organik, mineral o‘g‘itlar, almashlab ekish, 

progressiv texnologiyalarni qo‘llash, agrotexnika, mehnat vositalari, ishlab chiqarish 

vositalaridan,  rejalarni  to‘g‘ri,  real  tuzish,  sho‘rlanishga  yo‘l  qo‘ymaslik  kabi 

omillarga bog‘liq bo‘ladi. 

    Respublika  bo‘yicha  qishloq  xo‘jaligi  ekinlari  maydoni  keyingi  jadvalda 

---

keltirilgan. 

   Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turubdiki, respublikaning ekin maydonlari 1980-

yilni 2006-yilga nisbatan solishtirilganda 90,9 foizga kamaygan bo‘lsa, donli ekinlar 

37,7%,  sabzavot  147,8%,  kartoshka  212,8  foizga  oshdi.  Paxta  ekin  maydonlari 

qariyb  429,6  ming  gektarga  kamaydi. 

    Respublikadagi  mavjud  ekin  maydonlaridan  samarali  foydalanishni  bozor 

munosabatlarida  tashkil  etish  mulkchilik  munosabatlari  asosida  yerga  va  uning 

hosildorligini  oshirishga  qaratilgan.  Qabul  qilingan  «Yer»  kodeksi  yerdan 

samarali  foydalanishning  huquqiy  asoslarini  yaratib  bergan.  Yerdan 

foydalanuvchi  har  bir  fermer  qonunda  belgilangan  tartib  asosida  yerdan 

foydalanishda tuproq unumdorligini va bonitet balini  oshirmoqda. 

    Bu tadbirlarni bajarishda fermer xo‘jaliklarining hissasi katta bo‘lib, ular yerdan 

samarali  foydalanib  kelmoqda.  Shuning  uchun  fermer  xo‘jaliklari  soni  va  ularga 

biriktirilgan ekin maydonlari ortib bormoqda. Bu holat quyidagi diagrammada aks 

etgan.