Mavzu: fan-texnika taqaqqiyoti iqtisodiy rivojlanish omili sifatida



Download 91,76 Kb.
bet8/11
Sana20.07.2022
Hajmi91,76 Kb.
#830428
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
KURS ISHI

Intellektual tovarlar bozori bozorning maxsus turi bo’lib aqliy mehnat mahsuli bo’lmish tovarlar va xizmatlarning ayirboshlanishini bildiradi. Bu erda sotuvchilar va xaridorlar maxsus tovar hisoblangan ilmiy g’oyalar, texnikaviy yangiliklar, san’at va adabiyot asarlari, xilma-xil axborotlarni oldi-sotdi etish yuzasidan munosabatda bo’ladilar. Intellektual tovarlar bozorida ilmiy-texnikaviy ishlanmalar oldi-sotdisi katta o’rin tutadi. U amalda patent litsenziya va nou-xau sotishdan iboratdir.
Sotuvchilar va xaridorlarning birgalikdagi sa’y harakatlari bozorni keltirib chiqaradi, bozor esa ularni birlashtiruvchi mexanizm bo’ladi. Bozordagi oldi-sotdi ular tarkibiga iste’mol tovarlari, ishlab chiqarish vositalari bo’lgan tovarlar, ya’ni moddiy resurslar, ish qog’ozlar, aqliy mehnat mahsuli bo’lgan tovarlar, har xil ishlab chiqarish uchun va iste’molchiga ko’rsatiladigan xizmatlar kiradi. Ishlab chiqarish qanchalik rivojlangan bo’lsa, bozor ob’ektlari shunchalik ko’p va xilma-xil bo’ladi. Hozigi rivojlangan mamlakatlarda bozor oborotiga deyarli 25 mln. xil tovar va xizmatlar kelib turadi12.
Bozorning sub’ektlari - ishtirokchilari ham bir xil emas. Ular ikki guruhga bo’linadi: sotuvchilar va xaridorlar. Ular bozor munosabatlarida turli vazifani bajaradilar. Sotuvchilar – bozordagi tovar va xizmatlarni taklif etuvchi firma, korxona yoki ayrim ishlab chiqaruvchi, ish kuchi, er-suv, mashina-uskuna, bino-inshoot egasi, pul kapitali, qimmatbaho qog’ozlar va valuta sohiblaridan iborat bo’lib, ular o’z tovarlarini sotadilar yoki ijaraga beradilar. Xaridorlar keng qatlam iste’molchilardan iborat bo’lib, ular bozorga o’z talab-ehtiyoji va puli bilan chiqadilar. Xaridorlar oddiy iste’molchi fuqarolar, resurslar oluvchi va ish kuchini yollovchi tadbirkorlar, davlat idoralari, jamoat tashkilotlaridan iborat bo’ladi.
Bozor sub’ektlari mavqei jihatdan quyidagi turlarga bo’linadi: Erkin bozor — Monopollashgan bozor — Monopol raqobatli bozor — Oligapalistik bozor — Sof monopoliya bozori Erkin bozor — bunda sotuvchilar va xaridorlar ko’pchilik bo’lib, ulardan hech biri bozorda hukmron mavqega ega bo’lmaydi, aksincha, ular doimo raqobatda bo’lishadi. Raqobat sotuvchilar bilan xaridorlar o’rtasida, shuningdek ularning o’zlari ichida bo’ladi. Bu erda narx-navoni hech kim nazorat qilmaydi, narx bozorda erkin shakllanadi.

Download 91,76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish