Mavzu: Elementlar davriy sistemasining XVII gurux elementlarining xossalari. Mavzuning rejasi

Sanoatdagi amaliy ahamiyati
F₂, Cl₂, Br₂, I₂ qator galogenorganik birikmalar sintez qilish uchun, organik va noorganik preparatlar tayyorlash uchun ishlatiladi. F₂ izotoplarni ajratish uchun zarur; Cl₂ kuchli oksidlovchi sifatida kimyo sanoatining turli sohalarida, ichimlik suvni zararsizlantirish (suvni xlorlash), Br₂ olish uchun ishlatiladi; Br₂ – dezinfeksiyalash uchun; I₂ – tib-biyotda antiseptik sifatida, о‘ta toza metallar (Zr) olish uchun ishlatiladi.
Vodoroddan kimyo sanoatida NH₃, HCl, spirtlar, aldegidlar, ketonlar olish uchun; yog‘lar qattiq va suyuq yoqilg‘ilarni gidrogenlash uchun; neftni qayta ishlash mahsulotlarini tozalash uchun; kislorod-vodorodli alanga (t≈2800 °C) bilan metallarni qirqish va payvandlashda, atomar- vodorodli payvandlashda (t≈4000 °S); metallurgiyada metallarni ularning oksidlaridan qaytarish uchun; vodorod izotoplari–deyteriy va tritiy–atom energetikasida (termoyadro yonilg‘isi) sifatida ishlatiladi.
HCl dan metallurgiya, yengil, oziq-ovqat sanoatida, tibbiyotda keng foydalaniladi. HF metall quymalardan qumni yо‘qotish, shishaga ishlov berish, kimyoviy analizda silikatlarni parchalash uchun ishlatiladi.
Galogenlarning birikmalari qog‘oz va gazlamalarni oqartirishda (gipoxloritlar NaClO₂, ClO₂), dezinfeksiyalashda (ClO₂, gipoxloritlar), raketa yoqilg‘isining oksidlovchisi (OF₂, BrF₅, perxloratlar) sifatida, qishloq xо‘jaligi zararkunandalariga qarshi kurashda (NaClO₃, ftor birikmalari), katalizatorlar sifatida (ftor birikmalari, AlCl₃, AlBr₃), portlovchi moddalar tayyorlash uchun (KClO₃, NH₄ClO₃), tibbiyotda (KClO₃, brom va yod birikmalari), fotografiyada (AgBr) ishlatiladi.

Blits-sо‘rov savollari

№