Mavzu: ehm da masalalar yechishning asosiy bosqichlari

Mavzu: Shart bo’yicha takrorlash operatorlari
Dars maqsadi:
a) Talimiyligi: O’quvchilarga shart bo’yicha takrorlash operatorini o’rgatish
b) Tarbiyaviyligi: O’quvchilarning kompyuter savodxonlik malakasini oshirish


O’quvchilarga qo’yiladigan talablar


1. O’quvchi bilishi kerak: Shart bo’yicha takrorlash operatorini
2. O’quvchi bajara olishi kerak : 1 – 3 mashqlar
3. Uyga vazifa : 4 – 5 mashqlar
Dars jihozi: kompyuterlar, disketalar ;


Darsning borishi:
Avvalgi darsda ko’rgan misollarimizda takrorlanishlar soni aniq edi. Ammo shunday masalalar ham uchraydiki, unda biror amallar ketma – ketligini ma'lum bir shart bajarilmaguncha takrorlash kerak bo’ladi. Bunda takrorlanishlar sonini avvaldan aytib bo’lmaydi. Bunday hollarda shart bo’yicha takrorlash operatorlaridan foydalaniladi. Paskalda bunday operatorlardan ikkita: While va Repeat operatorlari.
While operatori quyidagi umumiy ko’rinishga ega:
While Do ;
bunda While va Do Paskalning xizmatchi so’zlari; - oddiy yoki murakkab mantiqiy ifoda.
Mazkur takrorlanish operatori quyidagicha ishlaydi: avval tekshiriladi. Agar uning qiymati «rost» bo’lsa, takrorlash tanasini tashkil etuvchi operatorlar ishlaydi, va yana tekshiriladi. Bu jarayon shart «yolg'on» qiymat qabul qilgunga qadar davom etadi.
1- misol. Ikkita sonning eng katta umumiy bo’luvchisi (EKUB)ni toping.
Yechish. EKUB topishning eng qulay usuli — Evklid algoritmi. Bu algoritm Sizga avvalgi bobdan ma'lum. While operatoridan foydalanib, quyidagi dasturni tuzamiz:
Program EKUB;
Var a, b : Integer;
Begin
Write ('Birinchi sonni kiriting : ') ; ReadLn(a);
Write ('Ikkinchi sonni kiriting : ); ReadLn(b);
While a<>b Do If a>b Then a:=a – b Else b:=b – a; WriteLn('EKUB= ', a);
End.