Мавзу: Ёғоч ўймакорлиги

Искана (русча — стамеска) — дурадгорлик асбоби бўлиб ундан йўниш, тешиш ишларини бажаришда фойдаланилади. Исканаларнинг ўювчи х,амда йўнувчи хиллари бор. Йўнувчи исканада тахта четларига фаска чиқарилади, тешик, тирноқлар ростланади, улар йўниб кенгайтирилади. Қалин ҳамда қаттиқ ёғочларни ўйиш ва тешиш ишлари ўювчи исканалар билан бажарилади. Исканаларнинг тиғи пўлат, дастаси эса асосан ёғочдан бўлади. Дасталари заранг, қайрағоч ёнғоқ, қайин каби пишиқ ёғочлардан тайёрланади, учига эса металл ҳалқача кийгазиб қўйилади. Исканалар бажариладиган ишнинг характерига қараб нов искана, чув искана (ўйишда), қинғир искана (тешишда) ишлатилади. Аввал дурадгор ва ёғоч ўймакор усталар махсус темирчи (чилангар) усталарга буюртма бериб ясатар эдилар ёки ўзлари тайёрлар эдилар. Ҳозир исканалар металлсозлик корхоналарида тайёрланади.

• Искана (русча — стамеска) — дурадгорлик асбоби бўлиб ундан йўниш, тешиш ишларини бажаришда фойдаланилади. Исканаларнинг ўювчи х,амда йўнувчи хиллари бор. Йўнувчи исканада тахта четларига фаска чиқарилади, тешик, тирноқлар ростланади, улар йўниб кенгайтирилади. Қалин ҳамда қаттиқ ёғочларни ўйиш ва тешиш ишлари ўювчи исканалар билан бажарилади. Исканаларнинг тиғи пўлат, дастаси эса асосан ёғочдан бўлади. Дасталари заранг, қайрағоч ёнғоқ, қайин каби пишиқ ёғочлардан тайёрланади, учига эса металл ҳалқача кийгазиб қўйилади. Исканалар бажариладиган ишнинг характерига қараб нов искана, чув искана (ўйишда), қинғир искана (тешишда) ишлатилади. Аввал дурадгор ва ёғоч ўймакор усталар махсус темирчи (чилангар) усталарга буюртма бериб ясатар эдилар ёки ўзлари тайёрлар эдилар. Ҳозир исканалар металлсозлик корхоналарида тайёрланади.
• Ковза искана — у тўғри ва эгри тиғли бўлади. Тўғри тиғли ковза искана ўйилган нақш чизиқ-ларининг устига уч қиррали қавариқ йўллар чиқариш ҳамда параллел чизиқлар чизишда қўлланилади.
• Тўғри искана — тўғри стержен кескичли бўлиб, тиғининг энига қараб кичкина, ўртача ва катта исканалар бўлади. Тиғининг эни 1,5 мм дан 10 ммгача бўлади. Кўпинча бағдоди услубидаги нақшларни ва заминини ўйишда ишлатилади.
• Нова искана — унинг тузилиши бўйича тиғ учи нов шаклида бўлади. Эни 2 мм дан 8 мм гача бўлиб дастаси қаттиқ ёғочдан қилинган бўлади. Асосан кичик, ўртача ва катта нова исканалар бўлади. Мова исканалар ўйишда ва пардозлашда ишлатилиб асосан нақшнинг энг майда бўғим, доирача, марғула, майда кўзча, гажак ва гул қисмларини кесишда қўл келади.