Mavzu: Diqqat va xotira

Mavzu: Diqqat va xotira
Reja:

1. 
   Diqqat haqida tushuncha
   
2. 
   Diqqatning fiziologik mexanizmlari
   
3. 
   Diqqatning buzilishi
   
4. 
   Xotira haqida tushuncha
   
5. 
   Xotira mexanizmlari
   
6. 
   Eslab qolish
   
7. 
   Esda saqlash va qayta esga tushirish
   
8. 
   Xotira potologiyasi
   

Diqqat haqida tushuncha
Diqqat — bu ongning birorta obyektga yoki hodisalarga yo'naltirilganligi
va ularni tanlab qabul qilishga qaratilganligidir. Ayonki,
diqqat ruhiy jarayonning muvaffaqiyatli kechishiga yordam beradi.
Diqqatning pasayishi ruhiy faoliyatga xalaqit beradi. Diqqatni muayyan
obyektga qaratsangiz, begona ta’sirotlardan chalg'igan bo'lasiz.
Siz birorta ishga qanchalik ko‘p berilsangiz, unga tegishli bo‘lmagan
narsalarga shunchalik kam e ’tibor berasiz.
Diqqatning asosiy xususiyati shuki, uning obyekti birmuncha
aniq va ravshan, yarqiragan, birmuncha tiniq va bo‘rtib turadigan
bo'ladi. Buni har bir kishi osongina tekshirishi mumkin. Birorta narsaga
bir nazar tashlang-da, birozdan keyin esa diqqatingizni yana shu
narsaga qarating. Siz shu zahotiyoq, narsaning ilgari ko‘z ilg'amagan
yangi tomonlarini ko'rib qolasiz, buyumning o‘zi go‘yo yoritilgandek
bo‘lib qoladi. Diqqat narsa va hodisalarni idrok etish bo‘sag‘asini
qisqartiradi. Chunonchi, gapga diqqat bilan quloq solsak, past ovozni
ham bemalol eshitishimiz mumkin.
≪Gapga diqqat bilan quloq solish≫, ≪hidlab ko‘rish≫, ≪sinchiklab
qarash≫ kabi iboralar diqqatning buyumga qaratilganini ifoda etsa,
≪ko‘rish≫, ≪eshitish≫ singari tushunchalar sust idrok etishni bildiradi.
Diqqat ixtiyorsiz bo'lishi mumkin, bunda bizning xohishimizdan
qat’i nazar, tevarak-atrofdagi narsa va hodisalar tasodifan jalb etiladi.
Bundan farqli o‘laroq, ixtiyoriy diqqatda ma’lum narsaga u muayyan
maqsadda qaratiladi.
Buyum yoki hodisa birmuncha batafsil va chuqurroq o'rganilganda,
aynan ixtiyoriy diqqat asosiy o‘rin tutadi. Darvoqye, ixtiyoriy
diqqat ixtiyorsiz diqqatga aylanishi mumkin va aksincha.