Mavzu: Birlamchi xarakterdagi nutq va eshituv nuqsonlariga ega bo‘lgan bolalar bilan оlib bоriladigаn logopedik ish xususiyatlari

mavzu: Birlamchi xarakterdagi nutq va eshituv nuqsonlariga ega bo‘lgan bolalar bilan оlib bоriladigаn logopedik ish xususiyatlari

Tayanch iboralar: Birlamchi nukson, ikkilamchi nukson, mujassam nukson, koxlear implant, logopedik ta’sir.

• REJA:
• 1. Eshitishida nuqsonga ega bolalarada birlamchi xarakterdagi nutq buzilishlari.
• 2.Eshitishda nuqsonga ega bolarda nutqiy nuqsonlarni bartaraf etish

Birlamchi xarakterdagi nutq buzilishlariga ega , eshitishida nuqsonga ega bo‘lgan bolalarga nisbatan, ularning muammolari bilan bog‘liq ilmiy izlanishlarining kamligini tan olish kerak. Kar bolalardagi nutqiy nuqsonni bartaraf etishga yo‘naltirilgan ba’zi logopedik ish usullarini ko‘rib chiqamiz.

• Birlamchi xarakterdagi nutq buzilishlariga ega , eshitishida nuqsonga ega bo‘lgan bolalarga nisbatan, ularning muammolari bilan bog‘liq ilmiy izlanishlarining kamligini tan olish kerak. Kar bolalardagi nutqiy nuqsonni bartaraf etishga yo‘naltirilgan ba’zi logopedik ish usullarini ko‘rib chiqamiz.
• Eshitish buzilishida bola og‘zaki nutqni spontan ravishda egallashga qodir emas, chunki, u atrofdagi odamlar nutqini idrok etishdan mahrum, oqibatda bolaning nutqi rivojlanmaydi.
• L.S.Vigotskiyning nuqsonli rivojlanishning murakkab tuzilishi haqdagi nazariyasiga tayangan holda kar yoki zaif ko‘ruvchi boladagi nutq buzilishi , rivojlanishdagi ikkilamchi nuqson sifatida qaralib, u eshitish buzilishi oqibatida paydo bo‘ladi.Eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalarda nutqiy faoliyat, uning paydo bo‘lishi, ko‘pgina defektologlarning tadqiqotlarini predmeti bo‘lgan (R.M Boskis, A.G.Zikeyev, S.A.Zikov, K.V.Komarov, I.G.Korovin va boshqalar).

Eshitishida nuqsoni ega bo‘lgan bolalarni o‘qitishdagi muhim va ancha murakkab vazifalardan biri, og‘zaki nutqni shakllantirish hisoblanadi, bu kommunikatsiya va ijtimoiy reabilatsiya muammolarni hal etishda ham muhim ahamiyatga ega.Og‘zaki nutqni shakllanishi bolalar tomonidan zarur nutqiy materialni o‘zlashtirilishi, uni idrok etish va og‘zaki shaklda zamonaviy texnik vositalardan foydalangan holda aks ettirilishidir. Hozirigi kunda talaffuzga o‘rgatish analitik-sintetik , polisensor ,konsentrik metodlar asosida amalga oshiriladi (Rau.F.F. , Slezina N.F ., 1981)