Bolalarga mo’ljal olishni o’rgatishi



Download 0,6 Mb.
Pdf ko'rish
Sana30.08.2021
Hajmi0,6 Mb.
#160082
Bog'liq
5 bolalarda fazoda mo‘ljal olishni rivojlantirishga



BOLALARGA MO’LJAL OLISHNI  O’RGATISHI 

 

Insonning      fazoda    mo’ljal    olish    tushunchasi    keng    va    ko’p  



qirrali  so’z    hisoblanadi.    Fazoni    farqlash    va    fazoni    idrok    etish,  

fazoviy    tasavvurlar      va      har    hil    fazoviy    munosabatlarni,  masalan, 

ob’ektlarning    shakli  ,  o’lchami  ,  fazoviy    yo’nalishlari,    fazoda  

joylashgan  o’rni,  hajmi,  bo’yi,  eni,  balandliklari  kabi  masofalarining  

hammasi    har    hil    kategoriyalardir.    Ularni    idrok    qilish    va      ular   

haqidagi  tasavvurlar  fazoviy   idrok-tasavvur  qilishdir.  

Professor  B.S.Sverdlovning  tavsifi    bo’yicha,      fazoda    mo’ljal  

olish  “fazoviy  idrok  va  tasavvurlarning  amaliy   ifodasi” dir. Fazoda   

mo’ljal    olish        bevosita      fazoni    idrok    qilish      va    aytib    o’tilgan  

kategoriyalarni  bilish   asosida  amalga  oshadi. Bunda   diqqat,  xotira   

va  tafakkurning      qatnashishi      majburiydir.  Shuning      uchun      ham  

“fazoda   mo’ljal   olish”  tushunchasi   mazmunini   ba’zi   olimlar  u 

tevarak - atrofdagi   narsa   va  buyumlarning  holati,  o’zaro  masofalari,  

kattaliklari,    shakllari,    o’zaro      joylashuvlari      va    ularning      mo’ljal  

olinayotgan   jismga   nisbatan  vaziyatlarini  o’z ichiga    oladi. 

Bola      “o’ziga  “    va    “o’zidan”  ga    nisbatan      mo’jal      olishda    

dastlab      o’ng      va      chapni      farqllashi      kerak        bo’adi  .      Shuning   

uchun   ham bola    oldin   o’z   qo’llarini   farqlashga   o’rganishi   kerak    

bo’ladi.  Bolalar   bizning   ovqat   yeydigan   qo’limiz  deyishimiz  yoki   

o’ng   qo’limiz   bilan   rasm  chizamiz   deb  o’rgatamiz. 

 

 

 




Biz    bolalarga    mo’ljal olishni   o’rgatishda  dastavval  ularning   

“oziga”  nisbatan      mo’ljal    olishni      o’rgatishimiz      kerak      bo’ladi.  

Bolalarning  “o’ziga”  nisbatan  mo’jal   olishida  bola   o’ziga  nisbatan 

uni    o’rab  turgan   narsa  va  buyumlar  o’ng  yoki   chap,  yuqorida 

bo’ishi  yoki  oldi   yoki   orqa   tomonida   bo’ishini   bilishi  kerak. 

Bunda   biz    quyidagi   rasm   orqali   o’rgatishimiz mumkin  

 

 

 



 

 

Bu  rasm  orqali  bolalarning   “o’ziga”  va  predmetlarga  nisbatan   



mo’ljal  olishga   o’rgatish  mumkin. 

  

 Bolaga    fazo,    odamlar,    narsa        va        buyumlarga      nisbatan  



mo’ljal   olishga    o’rgatiladi.    Bunda   bolaning    fazoda   mo’ljal   

olishida    “o’ziga”  nisbatan      har      xil        paramatrlarni      jumladan, 

“oldida”,  “orqasida”  kabi      tushunchalar    beriladi.  Tarbiyachi    bolaga 

Maktab bolaning  qaysi   tomonida “  deb  sacol  berishi  kerak.  

 



 

Tarbiyachi  bolalarga  turli    xil    yo’llar      bilan    tushuntirishi   

mumkin      bo’adi  .    Masalan,    “bolaning      oldida      sariq    bino      bor  “   

yoki “binoning  oldida   turgan   bola” deb  aytishi   mumkin . 

 

 

 



 

Keyinchalik   esa   bolalarga   “o’ng”   yoki   “chap”  tomoni   kabi   

parametrlar    ham      o’rgatilib      boriladi.  Bunda    tarbiyachi      bolaning  

tomonida  supermarket, chap yon  tarafining  orqasida  esa maktab  bor  

deb  aytish   mumkin/  

 

 




 

Bolaga  tushuntirish  jarayonida  tarbiyachi   tomonidan  turli   xil   

savollar      berib,    ularning    bilimini    mustahkamlab    boradi.  “Maktab  

bolaning    chap    tomonida      joylashgan  ,  supermarket      esa      orqa  

tomonida  joylashgan”  deb  tushuntirishi  mumkin 

 

 



 

 

 



 

Keyinchalik      bolalarga    boshqa      odamlar    yoki    predmetlarga      

va      qarama-  qarshi    tomonga    nisbatan      mo’ljal    olish        o’rgatiladi.  

Tarbiyachi    “bolaning    qarama-qarshi  tomomida    supermarket    bor” 

deyishi  “ bolaning  qarama-qarsgi   tomonida  nima  joylashgan”  deb  

bolalarning  o’ziga  murojaat  qilishi  mumkin. 

 

 

 



 


 

       


Kichik   yoshdan   boshlab   bolalarga  mo’ljal   olishga   o’rgatish   

muhim      ahamiyatga      ega.    Chunki        bolalarning        harakatlanishida   

(arientr)  olishida ,  ularning   psixologik   jihatdan   rivojlanishi  ya’ni  

idrok      qilish      ,    xotira      ,    xayol      va      tasavvurning      kengayishida  

asosiy      omil      hisoblanadi.    Bundan      tashqari      bolalarda      mantiqiy   

tafakkurning   ham  kengayishida    muhim   ahamiyatga   ega   bo’ladi. 

Tarbiyachi      bolalarga      bu      jarayonlarni      tushuntirish      jarayonida   

bolalarga        turli        xil      savollar      berib      borishi      ham      ularda        bu   



bilim   va   ko’nikmalarning   shakllanib   borishiga    yordam    beradi. 

Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish