Mavzu: Bakteriyalar fiziologiyasi. Oziqlanish tipi va mexanizmi bo‘yicha tasnifi. Oziq muhitlar tasnifi Reja

Identifikasiyada bakteriyalarning quyidagi xususiyatlari o’rganiladi:

1. 
   Morfologiyasi (shakli)
   
2. 
   Tinktorial xususiyati (bo’yalishi)
   
3. 
   Kultural xususiyati (oziq muhitda o’sishi)
   
4. 
   Bioximik xususiyati (saxarolitik va proteolitik fermentlar)
   
5. 
   Antigenlik xususiyati
   
6. 
   Patogenlik xususiyati va boshqalar.
   

Mikroorganizmlarning nafas olishi
Nafas olishiga qarab bakteriyalar:
1. Obligat anaeroblar – kislorodsiz sharoitda usadi (bifidobaktyeriyalar, baktyeroidlar, klostridiyalar)
2. Obligat aeroblar – kislorodli sharoitda o’sadi (vabo vibrioni, mikobakteriya, sibir yarasi).
3. Fakultativ anaeroblar – ham kislorodli ham kislorodsiz sharoitda o’sadi (ichak tayoqchasi, stafilokokk, streptokokk, salmonellalar)
4. Mikroaerofillar – kislorod kam bo‘lgan muhitda o’sadi (brusellyoz, aktinomiset, xelikobakteriyalar, leptospiralar).
5. Aerotolyerantlar – qisqa vaqt ichida atmosfera kislorodida yashaydi, lekin o’smaydi
Suyuq mihitda mikroorganizmlarning o’sishi

Kislorodli sharoitda moddalarning oksidlanishida ya’ni aerob nafas olishida oxirgi maxsulot:

• 
  vodorod peroksidi va super oksid anion- kabi toksik mahsulot hosil bo’ladi.
  
• 
  Bunday holat aerob va aerotolerant bakteriyalarda vujudga keladi.
  
• 
  Aerob va aerotolerant bakteriyalarda super oksid dismutaza fermenti bo’lib bu ferment hosil bo‘lgan super oksid anionni vodorod peroksidga aylantiradi.
  
• 
  Aerob bakteriyalar katalaza fermenti yordamida vodorod peroksidni suv va kislorodga parchalab yuboradi.
  
• 
  Lekin aerotolerant bakteriyalarda katalaza fermenti bo’lmaydi natijada qisqa vaqt ichida vodorod peroksid ta’sirida o’lib ketadi.
  
• 
  Anaerob bakteriyalarda esa ikkala ferment – super oksid dismutaza va katalaza fermenti bo’lmaydi, shuning uchun anaerob sharoitga moslashgan.
  
• 
  Aerob sharoitda nafas olishda moddalar molekulyar kislorod bilan oksidlanib ko’p energiya hosil bo’ladi.
  
• 
  Anaerob sharoitda esa faqat bijg’itish tufayligina fermentlar yordamida oz miqdorda energiya hosil qiladi.