Mavzu: Bakteriyalar fiziologiyasi. Oziqlanish tipi va mexanizmi bo‘yicha tasnifi. Oziq muhitlar tasnifi Reja

Baktyeriya hujayrasi uchun o‘zlashtiradigan asosiy birikmalarga

• 
  Uglevodlar
  
• 
  Aminokislotalar
  
• 
  Yog` kislotalari
  
• 
  Mineral tuzlar
  
• 
  Vitaminlar va boshqalar kiradi
  
• 
  Bakteriya hayotida kerakli bo`lgan elementlarga quyidagilar kiradi:
  
• 
  Makroelementlar - C, H, O, N, P, S, K (2-14%), Ca, Mg, Fe
  
• 
  Mikroelementlar Mn, Mo, Zn, Cu, Co, Ni, Br.
  

Oziq moddalar bakteriya hujayrasidan ikki xil yo`l bilan chiqadi:

• 
  Passiv diffuziya yo`li bilan
  
• 
  Yengillashgan diffuziya yo`li bilan permeaza fermenti ishtirokida bo`ladi
  

Oziq moddalar transporti
Oziq moddalar hujayra ichiga bir necha yo‘l bilan kiradi:
1) Passiv tashib o’tkazish – 2 xil bo’ladi.
a) Passiv diffuziya - bunda oziq muhit bilan mikrob hujayrasi o‘rtasidagi osmotik bosim va moddalar konsentrasiyasi tenglashadi yoki mikrob hujayrasidagi moddaning konsentrasiyasidan yuqori bo’ladi ;
b) Yengillashgan diffuziya - asosan permeaza fermenti yordamida bo‘ladi, bu ferment hujayraning sitoplazmatik membranasida joylashgan, spesifik xususiyatga ega, energiya sarflanmaydi;
3) Aktiv transport- permeazalar yordamida bo‘ladi, lekin enyergiya sarflanadi;
4) Kimyoviy gruppalar translokasiyasi – energiya sarf bo’lishi bilan boradi, asosan uglevodlarni almashinuvida ro’y beradi. Asosiy tashish maxanizmi substratlarni fosforlanishiga bog’liq bo’lib, ularni hujayradan chiqishiga yo’l qo’yilmaydi, ba’zi kimyoviy moddalar radikallar holida o‘tadi.
Bakteriya hujayrasining metabolizmi.
Bakteriyalarda metobalizimlarning oʼziga xosligi:

• 
  1) substratlarning turli xil boʼlishi;
  
• 
  2) metobalizim jarayonini oʼta intensivligi;
  
• 
  3) metobalizimning hamma jarayonlarini bakteriyaning koʼpayishi uchun qaratilgan boʼlishi;
  
• 
  4) parchalanish jarayonini sintez jarayonidan ustunligi;
  
• 
  5) metobalizimda ekzo va endo fermentlarning boʼlishi.