Mavzu: Arab tilidan o’zbek tiliga tarjimonlikning o’ziga xos xususiyatlari. Reja Kirish Asosiy qism


O‘zbek tilida kichraytirish va erkalash otlari



Download 82,2 Kb.
bet7/19
Sana18.04.2022
Hajmi82,2 Kb.
#559591
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   19
Bog'liq
arab tilidan o\'zbek tiliga tarjimonlikvvvvvvvv

O‘zbek tilida kichraytirish va erkalash otlari
Nutqimizda kichraytirish va erkalash otlari ham qo‘llanadi. bunday otlar kichraytirish, ba'zan esa kichraytirish, ham erkalash ma'nolarini anglatadigan quyidagi qo‘shimchalar bilan hosil qilinadi:

  • cha: kitobcha, boycha,yulduzcha.

  • choq, -chak, -chiq: qo‘zichoq, kelinchak, qonchiq,

  • loq: bo‘taloq, toyloq.

Arab tilida erkalash va kichraytirish otlari
إسم التصغير -kichraytirish va erkalash otlari;
a) uch harfli otlardan فعُيْ ل qolipida, ya'ni 2 chi undoshdan keyin ay-ىَ diftongi bilan yasaladi.
رجيْ ل – ر ج ل ، كليْ ب – كلْ ب masalan:
b) uzun unli yoki 2chi bo‘g‘inda diftong ِ ىbo‘lgan so‘zlardan ف عَ ي لّ qolipida yasaladi. masalan: غليَ مّ – غلا م yigitcha, جمَ ي لّ - جَ مي ل – chiroyli, جديَّ ل – جدو ل buloq.
v) birinchi undosh harfdan keyin cho‘ziq ā (َ ا ) bo‘lgan otlardan فوُيع ل
vaznida yasaladi. masalan: فوُير س - فار س chavandoz, كوَيت ب – كات ب yozuvchi, – خوي د م
. خاد م
g) ikkilangan yoki illatli harfli o‘zaklardan yasalgan otlardan kichraytirish otlari ikkilangan o‘zaklar va illatli o‘zak harflarning
o‘zgarishi qoidasiga muvofiq yasaladi: ن بَي ب – نا ب , ب وَيب – با ب ildiz, – عص ى
) سمي و( سمَ ي – إس م ، ب نيَ تَّ - بن ت ،بنَُ ي - إ بْ ن ,)أبيَ و( أ بَ ي – أ ب ، عصاً
d) to‘rt harfli otlar tarkibida 2 chi undoshdan keyin ay diftongini qo‘shib kichraytmaotlar yasaladi. مسيجد – مسجد masjid.
e) agar 3chi undosh harfdan keyin cho‘ziq unli (ا yoki و) bo‘lsa, bunday
مفيَْ تي ح – مفتا ح ، عصيف ر – ع صفو ر qolipida yasaladi. ف عَُيْلِي لotlardan
yo) beshinchi undosh bo‘lgan so‘zlardan quyidagicha kichraytirish otlari yasaladi. bunda beshinchi undosh tushurib qoldiriladi.
عنيَْ د ل – عندل – عندلي ب سفَي ر ج – سَفرَجَلَ – سَفرَجَ ل
j) اءُ ،ىَ ،ة bilan tugagan muannas ismlardan kichraytirish erkalash otlari yasalganda, bu muannasli qo‘shimchalari saqlanadi.
حُمَيْراءُ - حمرا ء ، ب شَيْرى – ب شْرى،
z) ba'zi muannas qo‘shimchasi bilan tugamagan muannas ismlardan kichraytirish va erkalash otlari yasalganda ة qo‘shiladi.
أرَيْضَة - أر ض ، ش مَيْسة – شم س
i) انُ bilan tugagan ismlardan kichraytirish erkalatish otlari yasalganda bu qo‘shimchalar saqlanib qoladi.
زعَيْلان – زَ عْلان ، سكَيْرا ن - سَكْرا ن
ba'zi انُ bilan tugagan ismlardagi ن undosh o‘zak harf hisoblanadi va kichraytirish erkalatish otlari to‘rt undoshli o‘zaklardagi kabi yasaladi.
سليط ن – سلطا ن
k) kichraytirish va erkalash otlarining ko‘plik va birlikda yasaladi.
مسَيْجدا ت – م سَيْجد – مَسْجد – مساجد مسَيلمونَ – م سَيْل م – مسْل م – مسلمونَ
l) kichraytirish va erkalash otlarining ko‘pligi ko‘plikdan yasaladi:
(agar ko‘plik
فِعْلة ، أفْ علَة ، أفع ل،أفْعا ل qoliplaridan yasalgan bo‘lsa) أببا ت (she'rlar) – أبيَاَّ ت (birligi بي ت)


Download 82,2 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish