Мавзу: Ахоли даромадлари ва турмуш даражаси. Иш хаки ва мехнат муносабатлари

Bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar tengsizligining asosiy sabablari quyidagilardan iborat bo`ladi:

• Bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar tengsizligining asosiy sabablari quyidagilardan iborat bo`ladi:
• kishilarning intellektual, jismoniy, estetik qobiliyatlarining turliligi
• bilim va kasb tayyorgarligidagi farqlanishlar
• kishilarning ko`proq daromad olish maqsadida bir necha joylarda ishlashi
• mulkka egalik qilishdagi farqi
• kishilarning bozordagi mavqeilaridagi farqlar, ularning bahoni oshirib berishiga moyilliklari.
• Omad, aloqalar, baxtsizlik va kamsitilishi (diskriminatsiya)

Tengsizlikni asosan 4 omil yuzaga chiqaradi:

• Tengsizlikni asosan 4 omil yuzaga chiqaradi:
• Kishilarning tug’ma qobiliyatlari, kuch–quvvati, aql – idroki, salohiyat va zakovati, xullas ish qobiliyati bir xil emas.
• Daromaddagi tengsizlik ishlab pul topish imkoniyatlariga bog’liq.
• Tengsizlikni oila tarkibining xar xil bo’lishi ham yuzaga keltiradi.
• Daromadlardagi farqni iqtisodiy vaziyat xam yuzaga keltiradi.

Daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar:

• Daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar:
• Kishilarning umumiy layoqatidagi ( jismoniy, aqliy, estetik ) farqlar.
• Ta’lim va malakaviy tayyorgarlik darajasidagi farqlar
• Tadbirkorlik mahorati va tahlikaga tayyorgarlik darajasidagi farqlar
• Bozorda hukmronlik qilish layoqati.
• Mulkka egalik qilishdagi farqlar
• Omad, tasodif va boshka favqulodda xolatlar.

Bozor qonunlariga mos ravishda jamiyat qabul qilgan va qonuniy ruxsat berilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar adolatli tengsizlik xisoblanadi, g’ayriqonuniy ya'ni man etilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar esa adolatsiz tengsizlikni vujudga keltiradi.

• Bozor qonunlariga mos ravishda jamiyat qabul qilgan va qonuniy ruxsat berilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar adolatli tengsizlik xisoblanadi, g’ayriqonuniy ya'ni man etilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar esa adolatsiz tengsizlikni vujudga keltiradi.

• Daromadlarga qarab aholi tabaqalashganda uning xar xil qatlamlari paydo bo’ladi. Bu qatlamlarga boylar, o’rta xollar va kambag'allar kiradi. Boy, kambag'al yoki o`rta xol degan tushuncha nisbiydir. Bu xar bir mamlakat iqtisodiyotining darajasiga bog’liq.