Mavzu: Adabiyot oʻqitish strategiyalari. Samarali oʻqitish strategiyasi

Badiiy asar, jumladan roman, hikoya yoki drama ham bugun yoshlarimizni оʼrab olayotgan muuammolarni bartaraf etish imkoniga ega emas. Aniqroq qilib aytganda, adabiyot davolash shakli emas, ammo оʼrganish vositasidir. Chunki asarlarda savob va gunohlar, hayotiy yоʼqotishlar, adolat, yaxshilik, yomonlik va yana bir qancha umuminsoniy xususiyatlar aks etgan voqea hodisalar bayon qilinadi. Keng doiradagi nuqtai nazarlar, konsepsiyalar, munosabatlar, tushunchalar eshigini ochadiki , badiiy asarda aks etgan voqea hodisalar orqali оʼquvchi eng kamida оʼzini taftish etish, tahlil qilish majburiyatini his qiladi, hayot haqidagi chalkash tushuchalarning asl mohiyatini anglaydi. Оʼzi sevib, ma‘naviy ehtiyoji оʼlaroq mutolaa qilgan badiiy asar namunasi va undan olgan xulosalari оʼquvchining hayot haqidagi qarashlarini, konsepsiyalarini tartibga solishda, tоʼgʻri tushunchalar strategiyasini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Badiiy asar orqali оʼquvchi yangi dunyoni kоʼrishni оʼrganadi.

• Badiiy asar, jumladan roman, hikoya yoki drama ham bugun yoshlarimizni оʼrab olayotgan muuammolarni bartaraf etish imkoniga ega emas. Aniqroq qilib aytganda, adabiyot davolash shakli emas, ammo оʼrganish vositasidir. Chunki asarlarda savob va gunohlar, hayotiy yоʼqotishlar, adolat, yaxshilik, yomonlik va yana bir qancha umuminsoniy xususiyatlar aks etgan voqea hodisalar bayon qilinadi. Keng doiradagi nuqtai nazarlar, konsepsiyalar, munosabatlar, tushunchalar eshigini ochadiki , badiiy asarda aks etgan voqea hodisalar orqali оʼquvchi eng kamida оʼzini taftish etish, tahlil qilish majburiyatini his qiladi, hayot haqidagi chalkash tushuchalarning asl mohiyatini anglaydi. Оʼzi sevib, ma‘naviy ehtiyoji оʼlaroq mutolaa qilgan badiiy asar namunasi va undan olgan xulosalari оʼquvchining hayot haqidagi qarashlarini, konsepsiyalarini tartibga solishda, tоʼgʻri tushunchalar strategiyasini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Badiiy asar orqali оʼquvchi yangi dunyoni kоʼrishni оʼrganadi.

Adabiyot darslarida ―nima uchun bu asarni оʼqishimiz kerak? yoki ―falon asar оʼrniga falon asarni оʼrgansak bоʼlmaydimi? degan savollarni kоʼp eshitamiz.Оʼqituvchining mazkur savolga javobi – оʼquvchining notanish badiiy asarga mehr-muhabbatini uygʼotishga bоʼlgan dastlabki qadam. Оʼqituvchining savolga munosabati talabalarni adabiyotga yaqinlashtirish va ularni badiiy asarga bogʼlashga, qiziqishini orttirishga ragʼbat berishi kerak. Zotan adabiyot оʼqituvchisi boshqa fan оʼqituvchilariga nisbatan maxsus intizom va tartibga, muayyan kognitiv maqsalargaega bоʼladi. Uning eng muhim, fundamental maqsadlaridan biri mudom ma‘naviy, intellektual va ijtimoiy rivojlanishda bоʼlishdan iboratdir. Adabiyot оʼqituvchisi bergan ta‘lim ragʼbati yoki Qodiriy, Chоʼlpon, Tolstoyni оʼqish jarayonlaridagi ta‘limiy yondashuvlar ularni bir kun kelib adabiyot оʼqituvchisi bоʼlish orzulariga katta turtki beradi.

• Adabiyot darslarida ―nima uchun bu asarni оʼqishimiz kerak? yoki ―falon asar оʼrniga falon asarni оʼrgansak bоʼlmaydimi? degan savollarni kоʼp eshitamiz.Оʼqituvchining mazkur savolga javobi – оʼquvchining notanish badiiy asarga mehr-muhabbatini uygʼotishga bоʼlgan dastlabki qadam. Оʼqituvchining savolga munosabati talabalarni adabiyotga yaqinlashtirish va ularni badiiy asarga bogʼlashga, qiziqishini orttirishga ragʼbat berishi kerak. Zotan adabiyot оʼqituvchisi boshqa fan оʼqituvchilariga nisbatan maxsus intizom va tartibga, muayyan kognitiv maqsalargaega bоʼladi. Uning eng muhim, fundamental maqsadlaridan biri mudom ma‘naviy, intellektual va ijtimoiy rivojlanishda bоʼlishdan iboratdir. Adabiyot оʼqituvchisi bergan ta‘lim ragʼbati yoki Qodiriy, Chоʼlpon, Tolstoyni оʼqish jarayonlaridagi ta‘limiy yondashuvlar ularni bir kun kelib adabiyot оʼqituvchisi bоʼlish orzulariga katta turtki beradi.