Mavzu: Adabiyot oʻqitish strategiyalari. Samarali oʻqitish strategiyasi

Xorijda adabiyot oʻqitilishining bizdan farq qiladigan yana bir jihati – adabiyot oʻqitish metodikasida badiiy matn bilan ishlashning muayyan bosqichlari (asarni oʻqishdan oldin, оʼqish davomida va оʼqishdan keyin) mavjudligi. Har bir bosqichning оʼz maqsadi va uslublari bor. Оʼqishdan oldingi mashqlar оʼquvchini asarga qiziqtirish, asar mazmunini tushunishga tayyorlashga xizmat qilsa, оʼqish davomida bajariladigan mashqlar bevosita badiiy matnni tushunish — tahlil qilishga qaratiladi. Bunda asar tahlili faqat syujetni qayta hikoyalash bilan cheklanmaydi.

• Xorijda adabiyot oʻqitilishining bizdan farq qiladigan yana bir jihati – adabiyot oʻqitish metodikasida badiiy matn bilan ishlashning muayyan bosqichlari (asarni oʻqishdan oldin, оʼqish davomida va оʼqishdan keyin) mavjudligi. Har bir bosqichning оʼz maqsadi va uslublari bor. Оʼqishdan oldingi mashqlar оʼquvchini asarga qiziqtirish, asar mazmunini tushunishga tayyorlashga xizmat qilsa, оʼqish davomida bajariladigan mashqlar bevosita badiiy matnni tushunish — tahlil qilishga qaratiladi. Bunda asar tahlili faqat syujetni qayta hikoyalash bilan cheklanmaydi.

Оʼqishdan keyingi mashqlar esa asar ustida chuqur mushohada yuritish, adabiyotning, san‘atning boshqa turlari, boshqa fanlar va оʼquvchi hayoti bilan aloqasini ta‘minlash, оʼquvchida ogʼzaki va yozma nutqni, ijodiy qobiliyatni rivojlantirishga qaratiladi.

• Оʼqishdan keyingi mashqlar esa asar ustida chuqur mushohada yuritish, adabiyotning, san‘atning boshqa turlari, boshqa fanlar va оʼquvchi hayoti bilan aloqasini ta‘minlash, оʼquvchida ogʼzaki va yozma nutqni, ijodiy qobiliyatni rivojlantirishga qaratiladi.
• Оʼzbek adabiyotini оʼqitish metodikasi bugun ―mahalliy‖ оʼqitish strategiyalardan оʼqituvchi va оʼquvchining adabiy ta‘lim haqidagi fikrlarini tiniqlashtirishga xizmat qiladigan global yondashuvlar tomon qadam tashlashi, adabiy matnni qanday оʼrganish emas, nima uchun оʼrganish kabi muammolarni masala qilib qоʼyishi va badiiy asar mazmunini chuqurroq tushunishga olib borish yоʼllarini kashf etishi talab etiladi. Ma‘lumki, badiiy estetik jihatdan san‘at darajasiga kоʼtarilgan, chuqur ijtimoiy gʼoyaviy mazmunga ega badiiy asarlargina оʼquvchilar tafakkuri, dunyoqarashi va adabiyot haqidagi fikrlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu borada оʼzbek adabiyoti ta‘limidagi murakkab va keng qamrovli muammolardan biri bоʼlgan uzviylik va uzluksizlikni mantiqan tоʼgʼri ta‘minlash muhim ahamiyat kasb etadi. Оʼzbek adabiyoti ta‘limida mazmuniy uzviylikni ta‘minlashda, tabiiyki, оʼquv-uslubiy jonliroq bоʼlishini ta‘minlaydi. Ikkinchidan, ta‘lim bosqichlarida badiiy asar mutolaasiga erkin yondashuv shakllanadi.