Mavzu: 9-15 asrlarda O’rto Osiyo mutafakkirlarining shaxs va jamiyat haqidagi fikrlari Reja

.
• Kimga oliyhimmatlik berilgan bo'lsa. unga hamma narsa berilgan hisoblanadi. Kimga u berilmagan bo'lsa, unga hech narsa berilmagan ish bo'ladi.
Ahmad Yassaviy (1103—?) Turkistonda so'fiylik ta’limoti asoschilaridan biri, turkiy tasawuf she’riyatining buyuk vakili. Uning eng mashhur asari «Hikmat» kitobidir. Yassaviy o'z qarashlarini islom qonunlariga muvofiq ravishda bayon qiladi.
SoTizm yoki, boshqacha qilib aytganda, tasavvuf O'rta Osiyo va butun musulmon Sharqi tafakkuri va madaniyati tarixida eng yirik hodisa. Shuni ta’kidlash kerakki, bu faqat g'oyaviy oqim emas. SoTizm ham falsafani, ham amaliy faoliyat ko'rsatuvchi tashkilotni o'zida mujas- samlashtirgan murakkab hodisa. XI—XV asrlarning ba’zi tadqiqotchilari ta’kidlashicha, Yaqin Sharq, Xuroson va Movarounnahrda so'fiylar ta’limoti yo'nalishlarining soni 100 dan oshib ketadi.
Yassaviychilik — so'fizm tarafdorlarining manzilma-manzil kezib yuruvchi so'fiylar tariqatidir. Uning mohiyati darveshona, yakka-yolg‘iz yashashdan iborat.
Yassaviy odamshavanda bo‘lishga da’vat qilar, hamma narsadan mahrum bo'lganlarga tasalli berar va, ayni vaqtda, nodon, bilimsiz kishilardan o'zini chetga olar, bu dunyo orzu-havaslardan iborat deb hisoblagan kishilsrni tartibga chaqiqar edi.
Uning axloqiy qarashlarida poklik, adolat, insof, qanoat, Olloh ishqi bilan yashash kabi insoniy fazilatlar kuylanadi. Ayni paytda kufr va iblis vasvasasi - nodonlik, gumrohlik, jaholat, ta'magirlikni qattiq qoralaydi. Xususan. ijtimoiy hayotdagi tengsizlik va adolatsizlikka qarshi chiqadi. Uning bu fikrlari quyidagi misralarda aks etgan: